Over de nieuwe Bibliotheekwet, het samengaan van KB en SIOB en digitale content

Ik had gehoopt dat tijdens de Bibliotheektweedaagse in Middelburg afgelopen week veel nieuws bekend was geworden over de nieuwe bibliotheekwetgeving die uiterlijk per 1-1-2015 zou moeten ingaan. Deze Bibliotheekwet heeft inmiddels al een aardige geschiedenis opgedaan maar de verwachtingen zijn hooggespannen, zeker aangezien deze nieuwe wetgeving niet alleen de rolverdeling tussen het rijk, de gemeentes en de bibliotheeksector moet gaan regelen voor de toekomst maar ook de bibliotheekinnovatie hierin verankerd moeten gaan worden. Met grote interesse van mij als het gaat om de centrale inkoop van digitale content en ebooklicenties de komende jaren. Ik denk dat de positie en rol van bibliotheken in Nederland sterk afhankelijk zal blijken van hoe daadkrachtig deze nieuwe wetgeving zal zijn.

Ook al had ik stiekem de hoop dat er al wat conceptteksten zouden zijn bleef het enigszins beperkt met de mededelingen hieromtrend. Eigenlijk was het grote nieuws vooral dat de Koninklijke Bibliotheek (KB) en het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) vanaf 2015 als één organisatie verder gaan, iets dat ook geborgd zal worden in de nieuwe Bibliotheekwet als ik het goed begrepen heb. Bas Savenije, directeur van de KB, liet zich de uitspraak ontlokken dat de vier miljoen leden van de openbare bibliotheken daarmee straks ook allemaal automatisch lid zouden zijn van de Koninklijke Bibliotheek.

Behalve dat het mij als lid van een OB dus vanaf 2015 15 euro per jaar gaat besparen voor een apart lidmaatschap van de KB, zal het wel consequenties hebben dat de Koninklijke Bibliotheek behalve voor hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek nu ook een missie/taak voor de openbare bibliotheken gaat oppakken. Natuurlijk, ik denk dat het een logische stap is om de landelijke en centrale digitale bibliotheek qua infrastructuur en organisatie te beleggen bij de KB. Zoals Savenije ook zelf aangaf tijdens de Bibliotheektweedaagse heeft de KB veel ervaring met digitaliseringsprojecten en het beschikbaar maken van digitale content aan het (grote) publiek.

Hoe de eveneens geuite wens dat de centrale digitale bibliotheek de lokale fysieke bibliotheken moet versterken een invulling gaat krijgen, daar heb ik nog wel vragen bij. Om te beginnen met het aanbieden van meerdere databanken via nationale licenties waar we in dit land tot nu toe niet of nauwelijks ervaring mee hebben. En dan natuurlijk hoe het vervolgtraject er uit gaat zien van de Inkoopcommissie van de VOB (Vereniging Openbare Bibliotheken) die nu een wettelijk vastgelegd budget toegewezen krijgt van het ministerie van OCW. Tijdens de ALV van de VOB maakte deze Inkoopcommissie bekend om welke bedragen het gaat:

In concreto komt dat neer op 25 cent per inwoner in 2013, 35 cent in 2014 en 45 cent in 2015. In totaal gaat het in 2013 om een kostenpost van 4.862.000 euro.

Daar zou je toch zeker t.a.v een nationale licentie iets mee moeten kunnen bereiken op het gebied van ebooks, zoals Frank Huysmans al narekende op het bibliotheek 2.0 forum. Hopelijk wordt de insteek ook een structurele focus op nationale licenties waarbij iedere Nederlander (die lid is van een OB) toegang krijgt tot een brede en uitgebreide selectie van databanken en ebooks en wordt er wat minder gekozen voor ad hoc (?) gesubsidieerde interimprojecten zoals de huidige Lees Meer campagne. De roadmap Ebooks (pdf) beschrijft bijvoorbeeld wel de ‘road’ naar de beschikbaarheid van 1500 ebooktitels eind volgend jaar maar zelfs dat is natuurlijk een druppel op een gloeiende plaat als je het vergelijkt met de 20.000 Nederlandse ebooks die nu al via CB Logistics gedistribueerd worden.

Er valt nog veel werk te verzetten en mijn nieuwsgierigheid naar de nieuwe Bibliotheekwet is eigenlijk alleen maar groter geworden nu. Hopelijk komt er toch een leenrechtexceptie voor ebooks want ik blijf wat somber over de kansen van bibliotheken voor een breed aanbod van ebooks zonder een dergelijke wettelijke uitzondering.

@ foto: umjanedoan via photopin cc

#