Nogmaals over het auteursrecht op ondertiteling (en wat je er zelf aan kunt doen)

Als ik één goed voorbeeld zou moeten noemen van wat er verbeterd zou moeten worden in de auteursrechtwetgeving, dan is het wel het gedoe rondom auteursrecht op ondertiteling dat nu speelt. Er is op zich niks mis met de Auteurswet die stelt dat de dialogen uit een film of tv serie, net als de dialogen in een boek, auteursrechtelijk beschermd zijn. Iedereen snapt wel dat een script – waar alle dialogen in uitgeschreven zijn – een beschermd werk is. Het is ook juist goed dat in dezelfde Auteurswet staat dat zelfgemaakte samenvattingen van boeken, maar dus ook van de dialogen in films en tv series, geen inbreuk zijn op het auteursrecht van de makers van de boeken, films of tv series.

Het gaat echter fout op het moment dat een belangenorganisatie met de Auteurswet in de hand poogt om dat eigen belang er door te drukken. Zo trad BREIN op tegen twee ondertitelingssites die in haar ogen inbreuk maakten simpelweg omdat dialogen uit tv series en films auteursrechtelijk beschermd zijn. Zonder daarbij aandacht te schenken aan de mate waarin het waarschijnlijk wel degelijk samenvattingen (kunnen) zijn natuurlijk. En zonder duidelijk te maken wiens rechten hier nu daadwerkelijk geschonden worden. Het is niet alsof BREIN de scriptschrijvers uit Hollywood vertegenwoordigt om Nederlandse ondertiteling van het internet te verwijderen.

Nee, ik blijf erbij dat claims van auteursrecht op ondertiteling afleidingsmanoeuvres zijn.

Zelfs in de antwoorden door staatssecretaris Teeven op de Kamervragen van PvdA lid Oosenbrug naar aanleiding van de actie door BREIN lees je andere belangen terug. Dan wordt er niet ingegaan op de achterliggende vraag of BREIN haar boekje te buiten gaat en de rechtstreekse vraag of ondertitelingsbestanden inbreuk maken op het auteursrecht maar wordt de beschikbaarheid van ondertitelingsbestanden faciliterend beschouwd voor het “illegale” aanbod van film- en tv materiaal door de staatssecretaris.

Ik ben er beducht voor dat de legale markt voor muziek, films en e-boeken sterk wordt gehinderd door grootschalig en kosteloos aanbod van illegale bestanden, hoe innovatief de daaraan ten grondslag liggende uitwisselingsmethoden ook vaak mogen zijn. Dit geldt ook wanneer zelfgemaakte ondertitels ervoor zorgen dat illegaal, buitenlands, aanbod toegankelijk wordt voor Nederlandstaligen. De legale markt kan alleen een eerlijke kans krijgen als illegaal aanbod kan worden aangepakt.

Juist. Ondertitels zorgen ervoor dat mensen tv series en films downloaden (wat nog steeds niet illegaal is ook al zou de Advocaat Generaal van het Europese Hof van Justitie dat graag anders zien) en dat vindt Teeven, samen met BREIN, niet wenselijk. En dus maakt het niet heel veel uit hoe het precies zit met het auteursrecht op ondertiteling. Of de ondertitelingssites terecht of onterecht aangepakt zijn door BREIN. Waarschijnlijk ligt alleen die ene vertaler zelf wakker van de sommatie van BREIN om ruim duizend euro te betalen en schriftelijk te beloven nooit meer een ondertitelingsbestand te maken op straffe van nog meer euro’s ‘boete’. Ondertitelingssites werken schijnbaar belemmerend voor de legale markt en dan is de Auteurswet vooral een middel om een ander doel te bereiken.

Wat kun je er aan doen?
Eigenlijk is het vooral hopen dat een site of individu het tot een rechtszaak laat komen tegen BREIN zodat het voor een rechter alleen nog maar kan gaan over de feiten. Dat is precies waar nu aandacht (en een donatie) voor gevraagd wordt rondom de zaak van de ondertitelingssites.

In het antwoord van Teeven verwijst hij eveneens naar de Europese consultatie die gaande is over de hervorming van het auteursrecht. Dat is niet alleen een gelegenheid voor de staatssecretaris om zijn mening te geven maar ook voor jou en mij. Op de Copywrongs site is zelfs specifiek het onderwerp van (onduidelijkheid over) ondertitelen van media als thema genoemd en je kunt daarmee de (laatste) vraag van de consultatie invullen over hoe het in jouw ogen zou moeten werken met bijvoorbeeld het mogen ondertitelen van beschermde werken binnen het auteursrecht. Dat kun je nog doen tot 5 februari.

De wetgeving zal heus niet spontaan en meteen worden aangepast maar ik denk dat het essentieel is om niet alleen de commerciele belangen van de markt te laten meewegen in hoe wet- en regelgeving tot stand komt. En helemaal als het gaat om ervoor te zorgen dat de Auteurswet geen grotere stok wordt om consumenten mee te slaan. Laat je dus niet afleiden.

#