Over de readerregeling en hergebruik van werken in het onderwijs

Toen ik enkele maanden geleden door Stichting PRO gevraagd werd om tijdens een door hun georganiseerd minicongres aan uitgevers te vertellen hoe de readerregeling in de praktijk werkt in het hoger beroepsonderwijs, hoefde ik niet lang na te denken. De readerregeling is een invulling van de onderwijsbeperking in de Auteurswet die het onderwijs de mogelijkheid biedt om zonder toestemming van de rechthebbenden werken te gebruiken als onderwijsmateriaal ter toelichting van het onderwijs. Daar moet echter nog steeds wel een vergoeding voor betaald worden en met de readerregeling is daar een collectieve afspraak over gemaakt tussen rechthebbenden, vertegenwoordigd door de Stichting PRO, en de hogescholen.

Nou is de readerregeling in de jaren 80 al bedacht voor papieren readers en zijn er op zijn zachtst gezegd nogal wat problemen in de vertaalslag die gemaakt is naar het digitale tijdperk. Een typisch voorbeeld van een mooie theorie op papier die in de praktijk niet klopt. En natuurlijk heb ik de afgelopen jaren van dichtbij mee mogen maken – bij meerdere hogescholen – waar docenten allemaal tegenaan lopen. We hebben feitelijk al jaren een onwerkbare readerregeling vind ik.

Readerregeling Conferentie

Vandaag was het dan eindelijk zo ver en mocht ik twintig minuten lang aan zo’n 20 uitgevers gaan vertellen wat er mankeert aan de huidige readerregeling en wat er in elk geval anders moet bij een nieuwe readerregeling. De huidige regeling loopt namelijk eind van dit jaar af en dat betekent dat hogescholen en universiteiten nu de kans moeten pakken om een betere afstemming te bereiken voor het gebruik van andermans werken in het onderwijs. En mee te praten over de toekomst van de readerregeling.

Helaas kon door ziekte een collega van de VU bibliotheek niet aanwezig zijn en dus bleven alleen de verhalen van mijn collega van de Erasmus Universiteit en die van mezelf over maar dat werd volgens mij wel aardig goed gemaakt door de reacties van diverse uitgevers en die van de dagvoorzitter Job Cohen die alvast enkele prima conclusies uit onze verhalen wist te halen. Jammer genoeg was de discussie door en met de uitgevers in het tweede deel een besloten aangelegenheid en dus blijft het gissen of de presentaties uit de praktijk enige impact gehad hebben. Het zal afwachten worden tot het eerste voorstel voor een nieuwe readerregeling er ligt vrees ik.

Mijn presentatie moest ik veel korter houden dan ik gewild had maar die is tenminste wel openbaar te raadplegen. Voor diegenen die weten hoeveel moeite het me altijd kost om het kort en bondig te houden: ik heb het nipt in die twintig minuten gered ;-)

#