Tijdens mijn bezoek aan de Bibliotheek Deventer werd ik verrast door de aanwezigheid van de Stichting ‘t Oude Kinderboek (StOK) die een kinderboekenleenmuseum in de Bibliotheek Deventer heeft.
Een vitrine (foto) bij de ingang van de bibliotheek vol met oude kinderboeken verwijst naar StOK en Lijsje Lorresnor op de 1ste verdieping en inderdaad, bovenaan de trap prijkt een uithangbord naar ‘t Oude Kinderboek in de bibliotheek.
Tijd om daar eens naar binnen te gaan en te kijken waarom er zo veel oude kinderboeken te vinden zijn, wat StOK precies is en of je die kinderboeken wel kunt lenen. Het blijft immers een bibliotheek, nietwaar?
Bij de deur staat een bord geplaatst die me alvast waarschuwt dat het heel leuk gaat worden en dat er niet alleen kinderboeken te leen maar ook te koop zijn. En er hangt ook nog wat meer informatie op de deur zelf.
Kijk eens aan. Het gaat dus om de Stichting ‘t Oude Kinderboek en Lijsje Lorresnor is de naam van de ruimte in de bibliotheek waar een selectie van de oude kinderboeken van StOK gepresenteerd wordt. Even snel googelen op mijn telefoon leert me dat Lijsje Lorresnor een kinderboek is van J.M. Selleger-Elout uit 1932. Er zijn vandaag StOK medewerkers aanwezig zo te zien dus ik ga naar binnen.
Het is geen hele grote ruimte maar de leestafel en de goed gevulde boekenkasten met (duidelijk) oudere kinderboeken vallen meteen op. De aanwezige medewerkster legt me uit dat de Stichting ‘t Oude Kinderboek eind vorig jaar vanuit Zutphen naar Deventer verhuisd is en sinds mei 2014 de deuren geopend heeft in de Bibliotheek Deventer. StOK is een kinderboekenleenmuseum die kinder- en jeugdboeken vanaf ongeveer 1880 tot 1990 in de collectie opneemt – veelal verkregen via schenkingen – en de boeken ook verkoopt als ze niet in de collectie opgenomen (kunnen) worden.
De boeken die te koop zijn kun je vinden in een aparte vitrinekast. Op de vraag van mij hoe het lenen van kinderboeken dan werkt antwoordt de medewerkster dat de gehele collectie van StOK opgenomen wordt in de catalogus van de Bibliotheek Deventer en dat die daarmee beschikbaar is voor alle bibliotheekleden. De ruim 20.000 boeken zijn nog niet allemaal opgenomen in de catalogus maar worden geleidelijk ingevoerd. Gelukkig – vind ik zelf – dat er geen stickers e.d. worden geplaatst op de boeken. Ik ontdek tenminste in de boeken die in de ruimte staan alleen maar een RFID tag waarmee het boek geïdentificeerd en beveiligd is.
We praten nog even door over klassieke kinderboeken (ineens schieten alle series en schrijvers die ik vroeger gelezen heb me door het hoofd) totdat een collega arriveert. Dat betekent dat ik nu onder begeleiding een bezoekje kan brengen aan de zolder van de Bibliotheek Deventer waar de rest en het merendeel van de collectie te vinden is.
Op de vierde verdieping is de Thomas Zolder, een depot waar in stellingen complete series van oude kinder- en jeugdboeken te vinden zijn. Ik ga dus meteen op zoek naar alle series die ik vroeger als kind las.
Ik ben er nu wel van overtuigd dat ik min of meer bij toeval een heel bijzonder boekenplekje gevonden heb. Zo loop je in mooi ingerichte bibliotheek en zo loop je ineens tussen de stellingen met een tl-lamp boven je hoofd. Fantastisch, toch?
Arendsoog! Welke jongen heeft die boeken nou niet gelezen?
Volgende gang!
In de collectie wordt prioriteit gegeven aan de oudere drukken en uitgaven als series nog steeds verkocht worden in nieuwe drukken. En dus vind ik de Pinkeltje boeken terug zoals ik ze ook ooit gelezen en geleend heb. Dat brengt herinneringen naar boven!
Dat geldt ook voor de Pim en Pidoe boeken en de Tup en Joep boeken die ik vroeger in mijn boekenkast had staan.
En de boeken over postbode Pietje Puk en matrozen Oki en Doki zijn er ook te vinden. Ik was groot fan als kind van Henri Arnoldus, ook al besefte ik me waarschijnlijk toen niet eens dat ze allemaal van dezelfde schrijver waren. Ik had met de medewerkster beneden ook nog uitgebreid gesproken over verouderd taalgebruik dat in sommige gevallen (erg) racistisch aandoet als je het 60 jaar later terugleest. Zo ook deeltje 8 van Oki en Doki dat oorspronkelijk ‘Oki en Doki bij de nikkers’ heette maar in latere drukken tot twee keer toe van titel veranderde. Zowel ‘Oki en Doki bij de negers’ als ‘Oki en Doki op een eiland’ staan hier in de kast klaar om geleend te worden.
Natuurlijk vind ik pas na het snuffelen langs alle planken het overzicht met wat er allemaal in de StOK collectie te vinden is. Een prachtige verzameling met boeken die je kunt lenen of inzien.
Ben je dus op zoek bent naar oude kinderboeken, dan is het de moeite waard om de in de catalogus van de Bibliotheek Deventer na te kijken of ze te lenen zijn. Kun je ze niet vinden? Dan is een mailtje naar StOK voldoende om ze mee te laten zoeken naar een exemplaar en natuurlijk kun je ook bij de Bibliotheek Deventer langsgaan om daar te gaan snuffelen op de zolder, zoals ik dat ook gedaan heb.
Ik denk dat deze collectie niet of nauwelijks gebruikt zal worden door de jeugdleners van nu maar ik vind het een hele mooie samenwerking tussen de Bibliotheek Deventer en de Stichting ‘t Oude Kinderboek om de kinder- en jeugdboeken van vroeger beschikbaar te maken en te houden voor de lezers van nu.
En ik weet nu ook dat we in Deventer ons eigen kinderboekenleenmuseum hebben.
#
Een pareltje van een ontdekking. Vooral het contrast tussen nette, moderne bibliotheek en oud stoffig met tl-licht maar wel spannend museum is erg mooi.
Dag heer Snijders. Als voorzitter van StOK ben ik bijzonder aangenaam verrast door uw complete en wervende stukje over ons kinderboekenleenmuseum. Hartelijk dan voor deze onverwachte aanbeveling. Reint Jan Terbijhe
Leve het gebruik van ict! Leve internet!
Ook StOK is te vinden op Internet! Voor alle benodigde info: http://www.stichtingtoudekinderboek.nl
Ga erheen en kijk goed rond. Voor liefhebbers van boeken, en van oude kinderboeken in het bijzonder een waar dorado!