Tweetweekoverzicht week 3 2018: Jeugdbibliotheek, Facebook, privacy van Bibliotheek op School, leesgedrag van Nederlanders en de ratificatie van het Marrakesh Verdrag

vakblog tweetweekoverzicht
Elke week maak ik een tweetweekoverzicht waarin ik alsnog stil sta bij nieuws en interessante ontwikkelingen waar ik wel over getwitterd heb maar waar ik (nog) geen blogpost aan heb gewijd.

Jeugdbibliotheek.nl

Na de nieuwe (versie van) onlinebibliotheek.nl kwam de bibliotheek vorige week ook met de al eerder aangekondigde site voor de jeugd van 9-12: jeugdbibliotheek.nl. Het is bedoeld om inspiratie en tips te geven over te lezen boeken maar biedt ook informatie over onderwerpen voor spreekbeurten en werkstukken.

In de loop van 2018 wordt de site uitgebreid met informatie voor kinderen van 12 tot 15 jaar, aldus het nieuwsbericht van de Koninklijke Bibliotheek.

Ik ben voorstander van elk stukje promotie dat er voor lezen gedaan kan worden en het is leuk om leestips te krijgen natuurlijk maar het ontgaat me even hoe je de jeugd op deze site gaat krijgen want daarvoor biedt het simpelweg te weinig. Mijn dochter was in elk geval niet onder de indruk want ze was noch op zoek naar leestips noch op zoek naar een onderwerp voor een spreekbeurt.

Facebook verandert van koers?

Mark Zuckerberg lijkt er genoeg van te hebben dat Facebook vaak wordt geassocieerd met ‘fake news’. Hij kondigde zelf wijzigingen aan die er voor moeten gaan zorgen dat de focus van je Facebook account komt te liggen op de persoonlijke updates van vrienden en familie en minder op het nieuws en commerciële berichten die door bedrijven, media en belangengroepen op Facebook geslingerd worden.

Uitgevers en al die andere partijen zullen daar niet zo blij mee zijn gok ik al denk ik dat de impact mee zal vallen. Facebook zal minder aantrekkelijk worden voor het verspreiden van nieuws en commerciële boodschappen maar daar komen ze ook wel weer met oplossingen voor vrees ik.

Bibliotheek op school en privacy

Een interessante column door Simone van Dijk die beschrijft wat er allemaal wordt opgeslagen en gebruikt aan persoonsgegevens van kinderen die via het Bibliotheek op School programma boeken lenen en lezen. Van profielen met de gegeven van kinderen (en hun ouders) tot leeslogs die vrij toegankelijk zijn en bijhouden wat de kinderen allemaal lezen.

Ze constateert – terecht – dat er niet duidelijk wordt gemaakt dat deze gegevens verzameld, gebruikt en gedeeld worden maar ook dat het onmogelijk is om er achter te komen hoe je dit kunt voorkomen of bij wie je uberhaupt moet zijn om je privacyrecht te halen. Iets waar de bibliotheken en scholen toch echt aan zullen moeten werken voordat de nog strengere privacywetgeving ingaat eind mei van dit jaar.

Lezen in Nederland

Een griepje weerhield me ervan het rapport over het leesgedrag van Nederlanders helemaal te lezen maar het persbericht alleen al was kennelijk ook voor anderen genoeg om een stroom aan media-aandacht op gang te brengen die ook niet veel meer behandelden dan ‘er wordt minder gelezen en wat doen middelbare scholen hier nu aan’.(kinderen op basisscholen tot 13 jaar vielen buiten het onderzoek).

Het afgelopen decennium liep het lezen in de vrije tijd verder terug. In 2006 las 90% van de Nederlanders minstens 10 minuten in de week; in 2016 was dit 72%. Lezen van papier geniet de voorkeur boven het lezen van schermen. Van de 50 minuten die Nederlanders gemiddeld op een dag in 2015 lezen is het grootste deel van papier (31 minuten). Vrouwen, ouderen en laagopgeleiden houden het meeste vast aan papierlezen. Dit blijkt uit het rapport Lees:Tijd Lezen in Nederland van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), waarin voor verschillende jaren dagboekgegevens van in totaal meer dan 11.000 Nederlanders zijn geanalyseerd. De studie beschrijft de stand van het lezen in Nederland: Hoeveel, wat, hoe en wanneer Nederlanders lezen. Ook belicht het de ontwikkelingen in het lezen in de afgelopen 10 jaar en de verschillen tussen bevolkingsgroepen.

Het nadeel van dit soort rapporten (mijns inziens) is dat het weliswaar heel fraai trends en ontwikkelingen schetst maar dat het daarmee ook abstract wordt. Ik sprak op Twitter vorige week met een leerkracht die me duidelijk maakte dat zij zelf alle zeilen bij moest zetten om de kinderen in haar klas uberhaupt toegang tot boeken te geven. Op haar school was er zelfs geen kastje met boeken beschikbaar – laat staan een schoolbibliotheek – en probeer dan maar eens het lezen te bevorderen.

En dat zijn dingen die we dus laten gebeuren met elkaar. Wel jarenlang aandacht voor iPads in het onderwijs maar nauwelijks structureel aandacht voor boeken en leesbevordering in het onderwijs, alle ploeterende leerkrachten ten spijt. Om het maar niet te hebben over hoe je thuis het lezen kunt bevorderen. In huize Snijders lezen we allemaal veel omdat we als ouders het voorbeeld geven maar ook er voor zorgen dat je altijd makkelijk elk boek kunt lezen wat je maar wilt. Dat vind ik vanzelfsprekend maar dat is toch de uitzondering en niet de regel als ik naar de klasgenoten van mijn kinderen kijk.

Gedrag beinvloed je door het goede voorbeeld te geven maar vooral door het gewenste gedrag te faciliteren. Kinderen van ouders die niets hebben met lezen en dat zelfs maar raar vinden – ik ken er genoeg – gaan dus ook geen boek lezen in hun vrije tijd. Kinderen op scholen die geen schoolbibliotheekje hebben gaan dus geen boek lezen onder schooltijd. Zo simpel is het volgens mij. En dan is de discussie over digitaal vs van papier lezen of ‘de impact van het veranderde medialandschap’ hartstikke ondergeschikt. Eerst de basis, dan de rest.

Ratificatie van het Marrakesh Verdrag

Eindelijk heeft de Europese Unie het Marrakesh Verdrag geratificeerd waardoor het nu in de auteursrechtwetgeving van de lidstaten verwerkt moet worden. Het verdrag kwam ruim 4 jaar geleden weliswaar tot stand – na een jarenlange discussie – maar dat weerhield met name de auteursrechtenlobbies in meerdere Europese landen er niet van om dwars te liggen.

Kortweg gesteld moet dit verdrag gaan zorgen voor een nieuwe uitzondering in de auteurswet die het mogelijk maakt om zonder toestemming van rechthebbenden auteursrechtelijk beschermde werken te bewerken naar een vorm waarmee blinden en slechtzienden er gebruik van kunnen maken. Om een boek om te zetten naar een braille boek bijvoorbeeld. Dat vereist nu de expliciete toestemming van de rechthebbende maar zou dankzij dit verdrag nu ook zonder moeten kunnen. Tenminste, als de wettenmakers ook een beetje daadkrachtige invulling gaan geven aan deze uitzondering natuurlijk.

En verder nog …

Bij gebrek aan fysieke exemplaren koop je toch gewoon het ebook?

Wil je nog geld verdienen met je YouTube kanaal? Dan moet je vanaf volgende maand minstens 1000 abonnees hebben en/of minimaal 4000 kijkuren hebben op je video’s.

Schrijvers van (oude) Doctor Who afleveringen hebben de rechten behouden op datgene wat ze zelf bedacht hebben. Het is raar dat het als raar gezien wordt eigenlijk.

Ook met ebooks kun je nog steeds je geld verdienen als schrijver.

#

Raymond Snijders

Sinds 1995 houdt Raymond zich bezig met de combinatie van ICT, bibliotheken en onderwijs vanuit het perspectief van (vooral) de bibliotheek en informatievoorziening. Thans is hij werkzaam bij de Hogeschool Windesheim als senior informatiebemiddelaar en houdt hij zich bezig met de digitale bibliotheek, contentlicenties, ebooks en auteursrecht. Over deze onderwerpen en de impact die ze (kunnen) hebben op het onderwijs en bibliotheken blogt hij sinds 2006 op zijn Vakblog. In 2013 won hij de Victorine van Schaickprijs voor zijn blog.

Comments (2) Write a comment

Leave a Reply

Required fields are marked *.


This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

  • © 2006- 2021 Vakblog – werken met informatie
    Aangedreven door WordPress en duizenden liters koffie // Theme: Tatami van Elmastudio
Top