Op Twitter stelde Monica me de vraag hoe je inspringende alinea’s het beste weg kon halen uit een ebook op een ereader. Daar is helaas geen handige 1-klik-optie voor in Calibre en vereist dat je de CSS stijl van het ebook handmatig aanpast. En dat is dus precies wat ik hieronder ga toelichten.
Niemand vindt het prettig om hele lappen tekst van duizenden regels als aaneengesloten blok te lezen. Dat is de reden dat bij de opmaak van boeken er altijd voor gekozen wordt om die tekst onder te verdelen in hapklare, en vooral leesbare, blokken tekst.
Dat gebeurt door de tekst in alinea’s te verdelen, ofwel door regels tekst te scheiden door een witregel ofwel door de eerste regel van dat blokje tekst in te laten springen.
Beide komen veel voor en het is ook niet ongewoon om ze ook allebei in boeken te zien: langere alinea’s die gescheiden zijn door een witregel en binnen de alinea gebruik maken van inspringen om vooral dialoog van personages wat leesbaarder te maken.
Het zal de meeste mensen niet eens opvallen maar in het voorbeeld hierboven van Monica zie je dat het ook te ver kan gaan met dat inspringen. Elke regel van een zinnetje dialoog springt zo ver in dat het heel onrustig leest omdat de tweede regel van die dialoog niet inspringt. En dat herhaalt zich een hele pagina lang waardoor ik goed snap dat dit niet fijn lezen is.
Als het niet makkelijk kan…
Wat je misschien niet weet is dat een ebook eigenlijk een kleine website is en bestaat uit een aantal html pagina’s die met behulp van een CSS stylesheet vormgegeven wordt. Net zoals de layout van tekst op een website, zoals dit blog, wordt bepaald door een CSS stylesheet is dat ook zo met een ebook. In het geval van het laten inspringen van alinea’s zijn er vele manieren om dit te regelen en is dit niet gestandaardiseerd.
Wat dit betekent is dat een ereader zelf niet de afstand van het (eventueel) inspringen van alinea’s kan aanpassen zoals dat bijvoorbeeld wel kan met iets als de regelafstand.
Het vereist dus dat je het ebook opent in ebookeditor (zoals Sigil) en in de html bestanden nakijkt welke CSS stijl en klasse gebruikt worden voor het inspringen van alinea’s … om die vervolgens aan te passen naar eigen smaak. Een basiskennis van HTML en CSS is dus helaas wel vereist.
… dan zoeken we zelf die inspringende alinea’s
Het boek dat Monica las (Donker water) heb ik zelf niet en een heel goed voorbeeld kon ik zelf niet vinden in mijn eigen collectie. En dus heb ik maar een willekeurig rechtenvrij boek – uit het publiek domein – gepakt waar in elk geval inspringen wordt gebruikt aan het begin van elke alinea. Absoluut niet irritant wat mij betreft maar goed, als voorbeeld werkt dit ook prima natuurlijk.
Als je de EPUB in Sigil opent dan krijg je de interne, website-achtige, structuur van het ebook te zien. In de linkerkolom zie je, onder Text, de HTML pagina’s waar het boek uit bestaat terwijl onder Styles de CSS te vinden is.
Klik op een HTML pagina waar de hoofdtekst van het boek staat (de eerste HTML pagina’s zijn de voorpagina, titelblad, colofon enz.) en je krijgt dan de inhoud te zien in het hoofdvenster. Klik vervolgens op het <> icoontje in de menubalk om de HTML code te zien voor die pagina.
Je kunt dan bij de alinea’s zien welke tag en evt. welke CSS stijl er aan gekoppeld is. Eenvoudiger dan in het bovenstaande voorbeeld ga je het niet aantreffen want het is de reguliere <p> HTML tag waar met CSS de vormgeving aan gekoppeld is.
Het zal ook bijna altijd de <p> tag zijn overigens maar het is zeer goed mogelijk dat er al een specifieke CSS klasse bij vermeldt wordt zoals
<p class=”inspringen”> bijvoorbeeld.
Hoe dan ook, je zoekt vervolgens in de CSS de tag of de klasse op.
In mijn voorbeeld dus slechts de p tag (of .inspringen klasse als er <p class=”inspringen” stond) en daar zie je inderdaad dat er een text-indent wordt bepaald van 1.5em.
Hoewel pixels of centimeters ook gebruikt kunnen worden zie je meestal de eenheid em gebruikt worden. Eén em is de dikte van het gebruikte lettertype en hierdoor past het inspringen zich ook netjes aan als er een groter lettertype wordt gekozen.
Het boek van Monica gebruikt zonder twijfel een veelvoud hiervan of heeft de waarde absoluut op een aantal centimeters ingesteld waardoor je het extreme voorbeeld krijgt waarmee deze blogpost begon. Het aanpassen is echter eenvoudig want zodra je het text-indent element gevonden hebt kun je dit aanpassen naar text-ident:0; als je helemaal geen inspringende alinea’s meer wilt of text-ident:1.5em als je daar een grotere waarde hebt staan dan 1.5em.
Bewaar de aangebrachte wijzigingen en je zult zien dat het inspringen verleden tijd is.
Nu is het nog een kwestie van het verwijderen van de oude versie van het boek op je ereader en vervangen door de verbeterde versie zonder inspringende alinea’s.
#
