calibre Archives - Page 2 of 15

Ebooks bewerken (en corrigeren) met behulp van Calibre en Sigil

Als je een papieren boek zonder omslag (of met een hele lelijke omslag) in de winkel zou zien staan, dan zou je die zeker niet kopen. Maar wat doe je als je, na aankoop, ontdekt dat de ebookversie een verkeerde omslag heeft? Of als een ingesloten lettertype er voor zorgt dat je niet je eigen lettertype kunt selecteren op je ereader? En wat als er OCR- of tikfouten in de tekst zijn geslopen? Laat vooral de uitgever weten dat die fouten gemaakt heeft maar je kunt ze vervolgens ook zelf aanpassen. Met Calibre en/of Sigil kun je ebooks bewerken en naar je eigen smaak aanpassen.

Omslagen toevoegen aan (of wijzigen in) ebooks

Ik weet niet wat het is maar er zijn veel uitgevers die nauwelijks aandacht besteden aan de omslagen voor ebooks. OK, ebooks liggen niet op een schap in een boekwinkel en hoeven dus met hun omslagen dus niet de aandacht te trekken maar ook op ereaders en in ereading apps is een omslag belangrijk.

Bij titels van de afgelopen jaren is dat overigens zelden een probleem maar kom je bij ebooks die van oudere titels van uitgevers gemaakt worden, dan kom je de meest rare dingen tegen. Generieke omslagen in één kleur waar alleen de titel en auteur op vermeld wordt bijvoorbeeld. Of afbeeldingen die (slecht) ingescand zijn van de voorkant van de papieren versie.

Maar hoe pas je nou de omslag aan? Of voeg je er eentje toe als er geen omslag is? Het gemakkelijkste is om een ebook te importeren in Calibre en daar vervolgens de omslag te wijzigen. De omslag is namelijk onderdeel van de metadata van een boek en net zoals je de titel, auteur, serie en beschrijving kunt aanpassen van een boek, kun je dit ook met de omslag doen. Een volledige handleiding vind je in een eerder artikel terug.

Gebruik je (liever) geen Calibre? Dan kun je ook omslagen toevoegen in de gratis ebookeditor Sigil.

Als je een EPUB opent in Sigil dan krijg je in het linkerdeel alle bestanden te zien die in een ebook zitten. De xhtml bestanden in het mapje Text zijn de verschillende hoofdstukken, in Styles vind je de CSS bestanden waarmee de pagina’s opgemaakt worden en in Images vind je de in het ebook gebruikte afbeeldingen.

In het menu kun je bij File -> Add -> Existing Files een nieuwe afbeelding selecteren en toevoegen aan je ebook. Deze komt dan automatisch in het mapje Images terecht en kan dan gemarkeerd worden als omslagafbeelding door er rechts op te klikken en voor Cover Image te kiezen. Er komt dan een vinkje te staan voor Cover Image zodat je weet welke afbeelding als omslag wordt gebruikt.

Dit zorgt er dus voor dat ereaders en ereading apps deze afbeelding tonen als omslag. Wil je de afbeelding ook in het ebook zelf zien? Dan zul je de xhtml pagina moeten bewerken waar de oude omslag in opgenomen is en dat is bijna altijd de eerste xhtml pagina in het lijstje.

Verwijderen van ingesloten lettertypes in ebooks

Uitgevers maken steeds vaker gebruik van ingesloten lettertypes om ebooks er zo fraai mogelijk er uit te laten zien als je ze leest. Het gebruik ervan is echter wel aan voorwaarden verbonden in de EPUB standaard die lang niet altijd netjes gevolgd worden. In de praktijk kom je dus heel vaak ebooks tegen die ingesloten lettertypes bevatten maar die niet aan de voorwaarden voldoen.

Afhankelijk van de ereader of ereading app waarin je het ebook wilt lezen kan het dan zijn dat je zelf niet meer een andere lettertype kunt selecteren. Dat is natuurlijk heel irritant aangezien het kunnen kiezen van je eigen favoriete lettertype nou net één van de grootste voordelen is van het digitaal lezen.

Er zijn gelukkig twee plugins voor het ebookbeheerprogramma Calibre waarmee je de lettertypes snel kunt verwijderen uit je ebooks.

Heb je een ereader van Kobo? Dan kun je gebruik maken van het feit dat het eigen EPUB formaat van Kobo (KePub) altijd het veranderen van lettertypes mogelijk maakt. In dit artikel staat beschreven hoe je de KoboTouchExtended plugin installeert in Calibre. Deze plugin zorgt er voor dat alle ebooks vanuit Calibre automatisch in het KePub formaat op je ereader terecht komen. Je hoeft dus nooit zelf te controleren of een ebook wel of niet werkt, je kunt bij alle ebooks gegarandeerd het lettertype veranderen op je ereader.

Je hebt een ander merk ereader met een ebook waar je het lettertype niet van kunt veranderen? Of je wilt het in een ereading app zoals Marvin (iOS), Moon+Reader (Android) of iBooks lezen met een lettertype naar eigen keuze? Dan kun je de plugin Modify ePub installeren in Calibre waarmee je per ebook in je bibliotheek de embedded lettertypes kunt verwijderen.

Ga in Calibre naar Voorkeuren (Preferences) en klik links onderaan op Plug-ins (Plugins);
Klik in het scherm van Plugins wederom links onderaan op Nieuwe plug-ins verkrijgen (Get New Plugins);
Filter de goede plugin eruit door rechtsbovenaan ‘modify’ in te tikken. Je houdt dan alleen de Modify ePub plugin over die je kunt installeren;
Klik op OK om de Modify ePub knop in het hoofdmenu zichtbaar te krijgen en de installatie is klaar!
Heb je een ebook waar je de embedded lettertypes uit wilt halen, dan selecteer je dat boek in de Calibre bibliotheek en klik je op de Modify ePub knop;
Vink nu (alleen!) Remove embedded fonts aan en alle lettertypebestanden worden uit de ePub gehaald.

De oorspronkelijke ePub wordt als backup bewaard maar je kunt de nieuwe versie naar je ereader sturen en nu wel het lettertype veranderen.

Ik stuur zelf ook vaak een mailtje naar de uitgever om aan te geven dat deze klant niet zit te wachten op ingesloten lettertypes maar daar reageren ze helaas niet (of nauwelijks) op.

Corrigeren van OCR- en tikfouten in ebooks met behulp van Sigil

Hoewel ik heel blij ben dat uitgevers ook hun oudere titels alsnog digitaliseren en als ebooks op de markt brengen, sluipen daar helaas vaak foutjes in. Vroeger kwam ik ze vooral tegen in (oude) Engelstalige titels die door kleinere uitgevers verkocht werden via Amazon – waar zelfs een procedure is om dit soort fouten te rapporteren – maar tot mijn spijt kom ik ze ook tegen bij ebookversies van o.a. klassieke kinderboeken.

Twee zomers geleden kocht ik 32 deeltjes van de Bob Evers serie die tjokvol foutjes zaten omdat de papieren boeken ingescand waren en de OCR software niet feilloos alle teksten correct herkende. Ik ben maanden bezig geweest om alles zelf te corrigeren en hoewel ik je dat niet zou aanraden – vraag je geld terug als je 160 euro uitgeeft aan slechte ebooks – kun je dat redelijk gemakkelijk doen met Sigil.

Ook de boeken van de Kameleon serie die sinds dit jaar als ebookversie te koop zijn (en in Kobo Plus zitten), zijn niet vrij van dergelijke OCR-fouten. En blijkt zelfs de oorspronkelijke tekst zoals die in de papieren boeken staat niet altijd foutvrij te zijn waardoor je bij de ebooks nu tenminste de kans hebt om deze te herstellen.

Aan de hand van deel 1 van de Kameleon reeks (die ik als enige heb gekocht tot de fouten uit de overige tientallen delen worden gehaald want ik ga niet weer maandenlang redigeren) kun je goed zien hoe je Sigil kunt gebruiken.

Allereerst is het altijd handig om bij de Images te controleren of de omslagafbeelding correct is ingesteld. Dit is in 99% van de gevallen geen enkel probleem maar toevallig vallen de Kameleon boeken onder de uitzonderingen. De omslagafbeelding is wel opgenomen in het ebook en staat ook op het voorblad maar is niet als zodanig gemarkeerd. Dit kun je dus fixen door op de cover afbeelding te rechtsklikken en dan voor Cover Image [1] te kiezen. Lees je het ebook dus op een andere ereader dan een Kobo, dan zie je pas na het instellen van de omslagafbeelding de omslag in de bibliotheek terug.

Sigil beschikt over een spellingscontrole (het ABC icoontje rechtsbovenaan) maar kent geen Nederlandse woordenlijst. En zelfs al zat die er wel in, dan nog is dat slechts een hulpmiddel omdat bij OCR fouten vaak wel een correct gespeld woord gekozen wordt maar dat simpelweg niet klopt in de zin.

‘... staken wel erg of bij ...‘ is daar een voorbeeld van. In veel gevallen zul je handmatig moeten corrigeren, ook al kan ik je de uitstekende zoek- en vervangfunctie [2] aanraden.

Houd er wel rekening mee dat de zoekfunctie alleen werkt in de HTML weergave van de hoofdstukken [4] en dat de zoekresultaten automatisch in die weergave getoond worden. Heb je één foutje gecorrigeerd (bijvoorbeeld warden naar worden), doorzoek dan meteen de rest van het ebook op diezelfde fout want de kans is groot dat de software meerdere keren die fout gemaakt heeft. Vergeet dan niet bij de zoekopties te kiezen om alle HTML bestanden te doorzoeken [3] zodat je ook het hele boek doorzoekt in plaats van dat ene hoofdstuk.

Heb je alles aangepast naar eigen smaak? Sla dan het EPUB bestand op en bewaar het op een veilige plek zodat je al je harde werk niet kwijt raakt.

@headerafbeelding bewerkt van een foto van Pixabay met een CC0-verklaring.

Dode links in ebooks opsporen en repareren met behulp van Calibre

Dode links heb je niet alleen op websites maar kunnen ook in ebooks voorkomen. Met de Broken link checker van Calibre kun je deze dode links in ebooks opsporen en (handmatig) repareren met behulp van o.a. Google en The Wayback Machine.

Als je op een website met een linkje verwijst naar een andere website dan loop je het risico dat deze na verloop van tijd niet meer werkt. Webpagina’s worden verplaatst, verwijderd of komen achter een betaalmuur terecht waardoor de gevreesde 404 Not Found melding te voorschijn komt. Het is enorm veel werk om deze dode links op te sporen – ik spreek uit ervaring – en dat is de reden waarom ik linkrot tegenwoordig liever probeer te voorkomen op dit blog.

Maar dode links komen (helaas) niet alleen voor op websites. Ook in (non-fictie) ebooks wordt vaak gebruik gemaakt van links naar websites en online documenten als achtergrondinformatie bij de onderwerpen die besproken worden. Idealiter houdt een auteur of uitgever rekening met het feit dat deze links eigenlijk duurzaam moeten zijn – door ze te archiveren in The Wayback Machine of Perma.cc – maar in de praktijk zal dat maar zelden het geval zijn.

Ik liep er tegen aan in het exemplaar van ‘The End of Ownership‘ dat ik in november 2016 kocht. Een uitstekend boek maar toen ik het recentelijk opnieuw aan het doorspitten was viel me op dat meerdere links niet meer werkten. Ik ging op zoek naar een tooltje waarmee je dode links kunt opsporen, zoals die er ook voor websites zijn, en vond die – goed verstopt – in Calibre terug.

Dode links opsporen in Calibre

Sinds december 2013 beschikt Calibre over een eigen ebook-editor om ebooks te kunnen bewerken die in de bibliotheek staan. Het is een bijzonder handige tool om handmatig een ebook te repareren of aan te passen maar het kan ook een aantal dingen automatisch doen.

Zorg er dus eerst voor dat je het boek importeert in de Calibre bibliotheek en klik vervolgens op de menuknop Edit book om het in de editor te openen.

De editor is een los programma en heeft zijn eigen menu. Onder Tools vind je daar een kopje External links en kun je vervolgens klikken op Check external links.

Calibre gaat vervolgens alle hyperlinks die naar webpagina’s of andere locaties buiten het ebook leiden controleren.

Afhankelijk van hoeveel links er in het boek zitten duurt dat even maar na een tijdje krijg je een overzicht van links die niet rechtstreeks te openen zijn.

In het geval van ‘The End of Ownership’ kreeg ik 26 links terug die een foutmelding opleverden. Je kunt klikken op het line number [1] om te zien waar in de tekst de link terug te vinden is – handig als je iets meer informatie nodig hebt om met behulp van Google een nieuwe link op te sporen – maar je kunt ook gelijk klikken op Fix this link [2] om de nieuwe URL op te geven. In het ebook wordt dan vervolgens de nieuwe link gebruikt.

Er is niet echt een stappenplan te maken van hoe je een (eventuele) gecorrigeerde link op het spoor komt maar je kunt het beste beginnen met de link zelf te kopiëren en te plakken in de browser (of Google) om te kijken of je een doorverwijzing vindt. Maar ook om vast te stellen of de link ook echt wel dood is want als er een cookie melding op een site staat dan zal de linkchecker het ook als een foutmelding terug krijgen.
Werkt de link wel gewoon? Vul dan de link gewoon opnieuw in bij Fix this link om het uit het lijstje met dode links te halen.

Link 1 bleek bijvoorbeeld nu een nieuwe URL-structuur te hebben omdat rechtspraak.nl vorig jaar de site vernieuwd heeft.

Link 2 was echter van het internet verdwenen want de site shelffree.org.uk bestaat inmiddels niet meer. Een goede oplossing is dan om de link op te zoeken in The Wayback Machine die miljarden webpagina’s periodiek archiveert. En jawel, ook deze link bleek een maand nadat de blogpost gepubliceerd is gearchiveerd te zijn. Door op Fix this link te klikken kun je dan de (werkende) link ter vervanging van de bestaande opgeven.

Documenten of webpagina’s die naar een (iets) andere URL zijn verplaatst komen ook veel voor en daar helpt het om de naam van het bestand – de pdf in dit geval – gewoon via Google op te zoeken. In dit geval bleek een sub(sub)domein geschrapt te zijn uit de URL.

En dit zul je uiteindelijk voor elke afzonderlijke link moeten gaan uitzoeken. Waarom werkt de link niet meer en is er een nieuwe link die nu gebruikt kan worden? Of dit al het werk waard is zul je voor jezelf moeten bepalen natuurlijk maar het is wel goed dat je tenminste de mogelijkheid hebt om de dode links in ebooks te repareren.

Tonen van ebookformaten in de bibliotheek in Calibre

Adelheid vroeg: Is het ook mogelijk om een kolom te maken waarin de extensie van een boek zichtbaar is? Bv. als ik dubbele heb wil ik graag zien of het een .epub, .mobi of .pdf is. Anders moet ik ze beide openen om dat te zien.

Meerdere formaten

Calibre kan overweg met ongeveer elk ebookformaat dat er bestaat. Er zijn tientallen formaten (extensies) die voor kunnen komen en het grote voordeel van Calibre is nou net dat het heel weinig uitmaakt in welk formaat je een ebook hebt: ze worden namelijk automatisch geconverteerd naar het correcte formaat als je ze naar je ereader stuurt.

Heb je alleen maar EPUB boeken dan worden ze automatisch naar AZW3 of MOBI geconverteerd als je een Kindle gebruikt en dat gebeurt andersom ook als je Kindle ebooks in je bibliotheek hebt staan die je naar een Kobo ereader stuurt. Mits er geen DRM op zit natuurlijk.

Nu zullen de meeste gebruikers van Calibre geen tientallen verschillende ebookformaten in hun bibliotheek hebben staan. Sterker nog, de meesten zullen er maar één of twee hebben omdat in Nederland EPUB de standaard is. Dat is ook de reden dat Calibre weliswaar bij de metadata van een ebook toont in welk formaat (of welke formaten) een titel is maar het niet getoond wordt in de kolommen van een standaardbibliotheek. Het voegt erg weinig toe om 100 keer EPUB te zien staan natuurlijk.

Dat wil niet zeggen dat het voor iedereen geldt. Zelf koop ik ook veel ebooks bij Amazon en mijn Calibre bibliotheek is dan ook een mix van EPUB en AZW3/MOBI ebooks. Ja, Calibre converteert automatisch de ebooks zodat het niet uitmaakt of ik een Kindle, Tolino of een Kobo ereader gebruik op dat moment maar ik vind het nog steeds handig om meteen te kunnen zien of het een titel is die ik bij Bol/Kobo gekocht heb of eentje die ik bij Amazon gekocht heb.

Ebookformaten tonen in de bibliotheek

In Calibre is een bibliotheek ‘ingericht’ met een aantal kolommen waarin de metadata opgenomen is. Standaard krijg je de kolommen te zien voor titel, auteur, datum, grootte (MB), waardering, labels, reeksen, uitgever en gepubliceerd. Twee extra kolommen, gewijzigd en talen, zijn verborgen en kun je ook gebruiken als je wilt.

Behalve deze standaardkolommen kun je ook eigen kolommen aanmaken. Daar kun je zelf mee knutselen maar Calibre heeft ook alvast een paar voorbeelden ingebouwd en (niet toevallig) daar zit ook de optie bij om een aangepaste kolom voor de formaten te maken.

Stap 1. Ga naar Voorkeuren en kies in de bovenste rij voor Voeg eigen kolommen toe

Stap 2. Klik op het icoontje met het groene plus-teken om een nieuwe aangepaste kolom te maken

Stap 3. Configureer de nieuwe aangepaste kolom

Normaliter moet je dit allemaal zelf configureren maar zoals ik al schreef heeft Calibre ook een paar ingebouwde voorbeelden die je achter Snel aanmaken terugvindt. Je ziet daar Formaten staan en als je daar op klikt worden de velden eronder automatisch ingevuld.

Je hoeft hier verder niets aan te veranderen (al kun je bij Koptekst van kolom de naam veranderen zoals die in de bibliotheek gebruikt gaat worden als je liever ‘extensie’ of ‘type’ wilt hebben). Klik op OK om de nieuwe kolom aan te maken.