digitale tijdschriften Archives

Tweetweekoverzicht week 48 2018: AVG boetes komen er aan, tientallen nieuwe versies van Harry Potter boeken op komst en tijdschriftendienst Readly lanceert in Nederland

Elke week maak ik een tweetweekoverzicht waarin ik alsnog stil sta bij nieuws en interessante ontwikkelingen waar ik wel over getwitterd heb maar waar ik (nog) geen blogpost aan heb gewijd.

Het was een beetje een rare week. Ik was (ben) snipverkouden met zere keel, hoofdpijn en alle kwaaltjes die daar bij horen maar had een volle agenda op werk met maar liefst twee gastcolleges in Almere en Zwolle, een afspraak ‘s avonds en nog een workshop die ik gaf over Office 365. Het is allemaal uitstekend gegaan maar ik geloof niet dat het me ooit zo veel moeite heeft gekost qua energie als de afgelopen week. Je ziet het helaas ook terug in het onderstaande overzicht want van nieuws lezen en twitteren kwam het maar nauwelijks. Oftewel, het is een wat kort weekoverzicht geworden.

Klik hier voor alle (vorige) weekoverzichten

Komen de eerste AVG boetes er aan?

Eerste AVG-boete in Nederland zal niet lang meer op zich laten wachten (via Dutch Cowboys) https://t.co/d1mni7DN2C
— Raymond Snijders (@rsnijders) November 25, 2018

Een half jaar geleden is, na een nogal stormachtige periode waarin bedrijven zich suf mailden naar hun gebruikers en klanten over hoe serieus ze het wel niet namen, de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking getreden. Op 25 mei 2018 om precies te zijn.

De toezichthouders in de Europese lidstaten hebben kennelijk – heel verstandig – besloten om de eerste tijd niet meteen op te gaan treden tegen bedrijven, instanties en overheden maar om even rustig af te wachten en iedereen de gelegenheid te geven ook daadwerkelijk te ‘wennen’ aan de nieuwe privacywetgeving.

In Duitsland is de eerste grote boete inmiddels uitgereikt en het lijkt er op alsof ook in Nederland de stevige stroom aan klachten & meldingen nu dan toch echt in behandeling genomen gaan worden. Het moet ook wel want als het goed is komt er volgend jaar nog een nieuwe privacywetgeving aan die de huidige ‘cookiewet’ gelijk trekt met de strengere eisen van de AVG en dan moet ook de online communicatie – inclusief bedrijven als Facebook, Whatsapp en Twitter – compliant zijn.

Of dit ook betekent dat in Nederland de miljoenenboetes links en rechts uitgedeeld worden betwijfel ik maar de Autoriteit Persoonsgegevens zal, neem ik aan, wel minder een adviserende rol gaan innemen en steeds meer een beoordelende rol pakken. Met een stevige stok achter de deur om pittige boetes op te leggen als een organisatie het echt te bont maakt. 2019 belooft op het gebied van privacy alleen nog maar meer spraakmakender te gaan worden.

Te veel Harry Pottter?

Harry Potter and the 56 anniversary editions: endless tie-ins are diluting the magic https://t.co/MnoHBhAQjA
— Guardian Books (@GuardianBooks) November 28, 2018

Hoe groter het commerciële succes van een serie – en hoe meer mensen lyrisch worden over die boeken – hoe minder ik zelf genegen ben om het te gaan lezen. Twintig jaar geleden las ik het eerste deel van Harry Potter en dat vond ik een leuk boek. Toen bleek IEDEREEN het fantastisch te vinden en brak er een soort hysterie uit die bij het verschijnen van elk nieuw deel nieuwe hoogtes bereikte.

Ooit zag ik beelden van hoe de Beatles in Amsterdam in 1964 ook eenzelfde soort hysterie veroorzaakten en daar moest ik telkens weer aan denken als de mensen in enorme rijen voor boekhandels stonden en probeerden om als eerste het nieuwe boek te kopen. Ik ben fan van boeken, boekwinkels en gun iedere schrijver dit succes maar ergens voelde het ook niet goed. Het boek dat ik leuk vond was niet meer ‘mijn’ dingetje dat ik met een paar andere lezers kon delen. Nee, de hele wereld en hun moeder las Harry Potter boeken. Na het derde deel stopte ik daarom ook met het lezen van de serie en ik heb het pas vorig jaar weer opgepakt. Om met het grootste plezier alsnog alle zeven boeken (en zelfs The Cursed Child) te lezen.

Die timing was heel goed blijkt nu want de uitgever en boekenindustrie gooit het gas er vol op nu het 20 jaar geleden is dat het eerste deel verscheen. Alsof er al niet genoeg verschillende versies waren verschenen de afgelopen jaren (ik ben er vele tegen gekomen), stond op Pottermore te lezen dat er nieuwe versies gaan verschijnen voor elk deel van de serie. Vier verschillende edities die overeenkomen met de vier huizen van Hogwarts – elk in hun eigen kleur – en dat dan voor zowel de hardbacks als paperbacks. Oftewel, 56 boeken maar liefst. De nieuwe versies zijn al uit voor de eerste twee delen en de rest volgt de komende maanden.

In een artikel in the Guardian vertelt de hoofdredacteur van de Braziliaanse Potter fansite dat het zelfs hem te ver gaat en dat het de magie van de boeken zelfs schade berokkent. Het zijn exact dezelfde boeken en er kon zelfs geen nieuw voorwoord van af, laat staan wat meer informatie over de wereld van Harry Potter die Rowling uiteindelijk allemaal op de Pottermore website zette omdat ze het niet in de boeken zelf kwijt kon. Het was een uitgelezen kans geweest om er meer van te maken maar nee. Boeken uitgeven en verkopen is een business en als mensen Harry Potter boeken willen kopen, dan zorgt de uitgever er voor dat die er zijn. In verschillende kleurtjes en edities om de verzamelaars te overtuigen hetzelfde boek doodleuk vier keer te kopen. Of acht keer als die echt gedreven is.

En ik? Ik hou het op de digitale Enhanced Editions die je in Apple Books kunt vinden. Voorzien van prachtige illustraties en kleine animaties laten die het verhaal nog meer tot leven komen, ook al kun je ze helaas alleen maar lezen op een iPhone of iPad. Je hebt anders ook nog de ebooks die je via Pottermore kunt kopen, gewoon 1 versie voor elk boek en ze zijn nog vrij van DRM te downloaden ook nog. Lees je ze liever in vertaling? Pottermore heeft ook de Nederlandse versies!

Tijdschriftendienst Readly lanceert in Nederland

Internationale 'Netflix voor tijdschriften' Readly start in Nederland https://t.co/KDnACLDM6F via @NUnl
— Raymond Snijders (@rsnijders) November 29, 2018

Readly is een online tijdschriftendienst die al een paar jaar aan de weg timmert. Het Zweedse bedrijf – jawel, net als Spotify – lanceerde Readly in 2014 in o.a. Duitsland en Engeland vanuit hetzelfde ‘lees wat je wil voor een vast bedrag per maand’ principe.

Vier jaar later is Readly nu ook beschikbaar in Nederland. Met een totaalaanbod van meer dan 3500 tijdschriften (in een groot aantal talen) waaronder ook ruim 100 Nederlandse tijdschriften kun je voor een tientje per maand gaan lezen in de Android of iOS app (of de webversie op je computer).

Je zou het wellicht niet denken maar daarmee versplintert de markt voor Nederlandse digitale tijdschriften nog meer. De Sanoma tijdschriften (waaronder Libelle, Margriet, Autoweek, Donald Duck enz) zijn exclusief en alleen beschikbaar via tijdschrift.nl (15 euro per maand) terwijl een aantal andere tijdschriften juist weer in het Leeslounge abonnement zitten.

Aangezien ik vroeger veel van de Amerikaanse en Engelse tijdschriften las is het aanbod van Readly wel boeiend en heb ik een (proef)abonnement genomen van 3 maanden dat je tijdelijk voor slechts 99 cent kunt afsluiten. Een uitgebreide review zal ergens de komende weken hier op Vakblog verschijnen.

Zoeken in (regionale) historische krantenbanken via Delpher

In november 2013 lanceerde de Koninklijke Bibliotheek in samenwerking met vier universiteitsbibliotheken het zoeksysteem Delpher. Delpher is de ‘voorkant’ van de nationale digitale bibliotheek die miljoenen gedigitaliseerde pagina’s uit Nederlandse boeken, kranten en tijdschriften uit de collecties van een groot aantal wetenschappelijke instellingen, bibliotheken en erfgoedinstellingen op één plek doorzoekbaar maakt. Maar sinds 16 maart zijn ook een vijftal regionale krantenbanken via Delpher te doorzoeken.

Delpher

Ruim drie jaar na de lancering van Delpher is het aantal te doorzoeken pagina’s uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften toegenomen tot meer dan 60 miljoen. Behalve de 11 miljoen krantenpagina’s uit Nederland, Nederlands-Indië, de Antillen, Amerika en Suriname uit de periode 1618 tot 1995, zijn daar nu ook miljoenen krantenpagina’s aan toegevoegd via de regionale krantenbanken van Archief Eemland, Krantenbank Zeeland, Noord-Hollands Archief, Regionaal Archief Alkmaar en Waterlands Archief.

De (inhoud van de) kranten worden weergegeven op de websites van de diverse instellingen, maar op Delpher kunnen ze nu allemaal tegelijk doorzocht worden, samen met de kranten, boeken en tijdschriften die al te doorzoeken waren.

Zoeken

delpher krantenbanken

Standaard doorzoek je alle collecties tegelijk in Delpher. De externe krantenbanken hebben een eigen plekje gekregen in het pull-down menu maar het is veel handiger om alles te doorzoeken in plaats van één onderdeel.

delpher krantenbanken

Je krijgt namelijk na een zoekactie eerst de zoekresultaten per onderdeel te zien en kunt (moet) dan alsnog besluiten welke zoekresultaten van welk onderdeel je wilt bekijken.

In het voorbeeld hierboven heb ik slechts 1 zoekwoord gebruikt. Gebruik je twee (of meer) zoektermen die beide moeten voorkomen dan kun je die termen scheiden met AND. Het is echter niet per se nodig want als je er niks tussenzet dan gaat Delpher uit dat beide termen moeten voorkomen.

Moeten ze ook nog dichtbij elkaar voorkomen in de tekst (maximaal 10 woorden afstand) dan kun je de termen scheiden met PROX. Als de zoektermen in exact dezelfde volgorde moeten voorkomen, gebruik dan aanhalingstekens. Bijvoorbeeld “Jan Jansen” als je op persoonsnamen zoekt. Tot slot kun je zoektermen met OR scheiden als maar één van zoektermen voor hoeft te komen en NOT voor een zoekterm zetten die per se NIET voor moet komen in een document.
Hou bij de keuze voor zoektermen ook rekening met het feit dat woorden vaak heel anders gespeld werden vroeger en er ook hele andere woorden gebruikt werden voor begrippen die we vandaag hanteren (een slager heette vroeger een vleeshouwer). Fouten in de tekstherkenning kunnen ook zorgen voor minder zoekresultaten en datzelfde geldt voor leesfouten die ontstaan zijn omdat het bronmateriaal vlekken of scheuren bevatte. Het kan lonen om spel- en schrijfvarianten te proberen van zoektermen met behulp van wildcards: een * om de uitgang te vervangen (Nederland* levert Nederland, Nederlands, Nederlandsch op) of een ? om 1 teken te vervangen (publi?atie levert publicatie en publikatie op). Standaard zoekt Delpher al naar historische spellingvarianten.

delpher krantenbanken

Met “Snijders” als zoekterm krijg je in elk geval voldoende resultaten bij de regionale krantenbanken en zou je minimaal op een specifieke krantenbank en periode moeten verkleinen om het aantal zoekresultaten naar werkbare hoeveelheden terug te brengen. De drie krantenpagina’s die abusievelijk het jaar 0002 hebben meegekregen niet meegerekend natuurlijk.

Klik je vervolgens door op een artikel dan kom je dus uit op de website van de krantenbank in kwestie waar je de hele pagina (en krant) kunt lezen.

delpher krantenbanken

Nu weet ik dat Tanja Snijders de directeur is (was?) van het Zeeuws Radiotherapeutisch Institutuut (ZRTI). Ze is geen familie volgens mij :)

Getipt door een persbericht van de KB

PressReader: gratis digitale kranten en tijdschriften via je bibliotheek

Met PressReader heb je op je tablet, telefoon of laptop gratis toegang tot meer dan 6000 kranten en tijdschriften, uit meer dan 100 landen en in 60 talen. PressReader is te raadplegen in (bijna) elke bibliotheek in Nederland door verbinding te maken met de gratis wifi op die locatie en dan naar de PressReader app of website te gaan. Maar vervolgens kun je zeven dagen lang ook buiten de bibliotheek, thuis of waar dan ook, kranten en tijdschriften blijven downloaden. En na die week? Dan ga je gewoon weer even terug naar je bibliotheek om je toegang te ‘verversen’.

PressReader

Het zal ergens in 2015 geweest zijn (denk ik) dat ik las dat de Bibliotheek een licentie had genomen op PressReader. Dat werd (en wordt?) via EBSCO aangeboden aan bibliotheken en als ik me niet vergis is het de nieuwe naam voor het ‘oude’ PressDisplay waar ik al eerder over schreef.

Het achterliggende idee is eenvoudig: verzamel zoveel mogelijk kranten en tijdschriften, ongeacht de taal en het land en biedt dit in de oorspronkelijke vormgeving aan zodat mensen makkelijk digitale kranten en (nieuwe nummers van) tijdschriften kunnen aanschaffen en lezen. Dat ging met PressDisplay altijd en alleen via de computer en hoewel ik het een mooie dienst vond, lees ik nooit kranten en tijdschriften op een monitor. Met PressReader echter ligt de focus ook vooral op het lezen van die kranten en tijdschriften in een app want zeg nou zelf, dat leest toch wel een stuk handiger?

Voor bibliotheken

Nog handiger is dat PressReader zich op bibliotheken richt zodat die in één keer duizenden kranten en tijdschriften uit tientallen landen en in tientallen talen kunnen aanbieden aan de eigen gebruikers. En daar hebben ze een best vernuftige manier voor bedacht. Normaliter worden dit soort databanken aangeboden op basis van IP-ranges: als je een abonnement neemt als bibliotheek krijg je toegang tot die databank op alle computers van het bibliotheeknetwerk. Dat werkt op zich uitstekend maar het dwingt gebruikers om telkens naar de bibliotheek te komen om op de computers daar in de databank te kunnen zoeken.

PressReader pakt het iets anders aan. De toegang gaat nog steeds wel op basis van IP-adressen maar dat wordt gekoppeld aan een wifi hotspot dat in de bibliotheek aanwezig is. Zolang je verbonden bent met dat wifinetwerk, heb je toegang tot de kranten en tijdschriften. Niet alleen op de computers van de bibliotheek zelf maar ook op de apparaten die bezoekers zelf mee brengen zoals een telefoon, tablet of laptop.

Je hebt dan geen account nodig maar kunt simpelweg alles downloaden en lezen zolang je apparaat maar met een wifi netwerk verbonden is dat toegang biedt tot PressReader. In de iOS en Android app zie je, behalve het aanbod van de duizenden kranten en tijdschriften, daarom ook een kaart van Nederland waar je alle wifi hotspots in Nederland ziet die toegang geven tot het volledige aanbod.

Zoals je kunt zien zijn er behoorlijk veel wifi hotspots in Nederland en dat komt omdat ze dus (onder meer) bij de openbare bibliotheken toegankelijk zijn. Ook voor jou, ongeacht of je lid bent van de bibliotheek of niet.

Hoe werkt het dan?

1. Zorg dat je de PressReader app geïnstalleerd hebt op je telefoon of tablet of sjouw je laptop mee naar de dichtstbijzijnde bibliotheek

2. Verbind je telefoon, tablet of laptop met het (open) wifi netwerk van de bibliotheek

Dit is wat mij betreft het enige minpunt want je kunt geen VPN verbinding activeren omdat de app dan niet weet dat je je in de bibliotheek bevindt. Je zult (even) gebruik moeten maken van het onbeveiligde wifi netwerk van de bibliotheek.

3. Start de PressReader app of ga op de laptop naar de website

Je krijgt dan een welkomscherm van de bibliotheek en je ziet dat je maar liefst zeven dagen lang toegang hebt. Vanaf dit moment kun je een eventuele VPN verbinding activeren of thuis verder gaan op je eigen wifi. De PressReader app onthoudt dat je gebruik mag blijven maken van het volledige aanbod, ook al ben je nu niet meer verbonden met het wifi netwerk van de bibliotheek.

PressReader noemt dit Radiant Access: bibliotheken kunnen ervoor kiezen om hun gebruikers langere tijd toegang te geven als ze eenmaal ‘gevalideerd’ zijn middels het wifi netwerk van de bibliotheek. De Nederlandse openbare bibliotheken bieden zeven dagen toegang aan zodat je ook thuis of onderweg de kranten en tijdschriften kunt lezen en nieuwe nummers kunt downloaden.

4. Je kunt vervolgens bladeren door het aanbod van kranten en tijdschriften (geordend op land, categorie en taal) of meteen zoeken naar een specifieke titel

5. Klik op het icoontje met het pijltje onder een krant of tijdschrift om het betreffende nummer te downloaden en te lezen.

En lezen maar!

Het aanbod

Welke (bekende) kranten en tijdschriften kun je in PressReader vinden en lezen? Nou, te veel om op te noemen natuurlijk maar in elk geval bekende kranten als The Washington Post, New York Post, USA Today, The Independent, Le Monde, Hurriyet en de Nederlandse NRC Handelsblad en Telegraaf.

Qua tijdschriften vind je o.a. Newsweek, Vogue, (de Nederlandse) C’t Magazine en meerdere Engelstalige gamingtijdschriften zoals Edge, PC Gamer en GamesMaster (die ik graag lees) maar er is werkelijk voor elk wat wils.

En het enige wat je er voor hoeft te doen is één keer per week even bij je bibliotheek langs lopen en kortstondig je telefoon, tablet of laptop verbinden met het wifi netwerk zodat je weer een weekje vooruit kunt.

Geen gekke deal toch?