Kobo Forma Archives

Dropbox gebruiken om ebooks op je Kobo Forma te zetten

Als je nieuwe boeken op je Kobo ereader wilt zetten heb je gewoonlijk de keuze om ofwel je ereader met een kabel te verbinden met je computer om ze naar de ereader te kopiëren danwel de boeken via Bol of Kobo te kopen waarna je ze automatisch kunt synchroniseren. Maar Kobo heeft voor de Forma enige tijd geleden een extra optie geïntroduceerd om je eigen boeken via Dropbox te synchroniseren zonder dat er dus een kabel aan te pas komt.

Alleen op de Kobo Forma

Voordat iedere bezitter van een Kobo ereader heel enthousiast wordt …. Kobo heeft de koppeling met Dropbox alleen toegevoegd voor de Forma (in oktober 2019) en hoewel ik zelf dacht dat ze dit wel zouden uitbreiden naar de andere modellen ereaders in de toekomst, is dit tot nu toe nog niet gebeurd. Het betekent hoogstwaarschijnlijk dat Kobo dit bewust beperkt houdt tot hun premium – duurste – model. Oftewel, je hebt een Forma ereader nodig om dit te kunnen gebruiken.

Wat heb je nodig?

Allereerst moet je minimaal software-update 4.18 op je Forma hebben staan. Dit is de update die in oktober 2019 uit kwam en tenzij je dus nooit je ereader synchroniseert via wifi – wat ook meteen het nut van een Dropbox koppeling overbodig maakt – heb je deze al op je ereader staan. Op het moment van schrijven is versie 4.25.

Verder heb je natuurlijk een Dropbox account nodig. Als je die niet hebt dan kun je een gratis Basic account aanmaken met 2 GB aan opslagruimte. Niet heel veel (en Dropbox zal je frequent aanmoedigen om een betaalde versie te nemen met meer ruimte) maar meer dan voldoende als je er voornamelijk ebooks mee op je ereader gaat zetten.

Je kunt een account met een mailadres aanmaken of registreren met een bestaand Google account.

Dropbox instellen op de Kobo Forma

Om de optie voor Dropbox in te stellen moet je enkele handelingen doen op de Forma maar ook op de website van Kobo en Dropbox. Zet allereerst de wifi aan op de Forma en zorg dat je met een ander apparaat naar de site van Kobo kunt gaan.

Op de ereader:

Klik rechtsonderaan op je Home scherm op Meer
Ga naar Instellingen
Ga naar Accounts
Het vierde blok is Dropbox. Klik op Aanmelden
Je krijgt nu een (koppel)code te zien die bestaat uit zes cijfers en letters. Dit is de code die je nodig hebt op de site van Kobo.

Op de site van Kobo/Dropbox:

Ga naar kobo.com/dropbox
Vul de koppelcode in die je gekregen hebt op de Forma om een link te maken tussen je Dropbox account en je Forma
Klik op Link with Dropbox
Log in met je Dropbox account (of je Google account dat bij je Dropbox hoort)
Geef toestemming op het volgende scherm om je Forma toegang te geven tot je Dropbox account
Klaar! Je krijgt nog de bevestiging dat ebooks en andere documenten die in de map Apps/Rakuten Kobo staan automatisch gesynchroniseerd worden door je Forma. Dit is een goede om te onthouden :-)

En eenmaal ingesteld

Ook op de Forma krijg je een bevestiging dat je ereader nu gelinkt is met Dropbox. Wat dit feitelijk betekent is dat bij het synchroniseren van je Forma nu behalve je Kobo/Bol account (en eventueel een Pocket account) ook de map Apps/Rakuten Kobo in je Dropbox account meegenomen wordt.

Mits de wifi aan staat kun je ook de inhoud van de map in je Dropbox bekijken op je ereader onder Meer. Niet alle documentsoorten worden ondersteund overigens want die is beperkt tot EPUB (+EPUB3), PDF, MOBI, CBR en CBZ. Ook tekstbestanden (TXT, RTF) en afbeeldingen (JPG, GIF, PNG) worden ondersteund maar waarom je die zou willen synchroniseren? Voor de liefhebber zullen we maar zeggen.

Het beheren van wat er in de map staat dien je via de site van Dropbox of hun eigen app(s) te doen. Je kunt gewoon EPUB boeken in de map Apps/Rakuten Kobo zetten (die niet met Adobe DRM beveiligd mogen zijn!) en die worden dan naar je Forma gesynchroniseerd de volgende keer.

Als de bestanden eenmaal gesynchroniseerd zijn dan blijven ze wel gewoon staan in de map. Ze worden een volgende keer niet nog een keer gesynchroniseerd maar je zult ze zelf weer weg moeten halen via de Dropbox site of apps want dit kan niet vanaf je Forma.

Hoewel het prima werkt om reguliere EPUB via Dropbox te synchroniseren naar de Forma is het goed om te beseffen dat het resultaat anders is dan als je bij Bol/Kobo gekochte ebooks synchroniseert. Kobo optimaliseert namelijk het gekochte ebookbestand via de eigen servers voor hun ereaders. Het zorgt er voor dat je bijvoorbeeld altijd het lettertype kunt wijzigen in een ebook, ook al heeft de uitgever het bestand zo ingesteld dat je dit niet zou kunnen doen. Ook de leesvoortgang en andere opmaakaspecten werken beter (of uberhaupt) met die geoptimaliseerde versies. Op je ereader zie je bij Mijn Boeken ook “Kobo EPUB” staan bij die boeken in plaats van alleen EPUB.
Wil je ook je eigen EPUB bestanden als Kobo EPUB op je Forma zetten? Dan kun je, als je echt niet via Calibre wilt werken, gebruik maken van een gratis tooltje Kepubify om de EPUB bestanden heel snel om te zetten naar het Kobo EPUB formaat. Deze bestanden kun je dan in de Dropbox map zetten om naar je Forma te synchroniseren. Een uitleg over Kepubify vind je hier.

Verwijderen van de Dropbox koppeling

Mocht je toch liever geen gebruik meer willen maken van de Dropbox koppeling? Dan kun je die bij Meer -> Instellingen -> Accounts onder het kopje Dropbox weer uitzetten door je af te melden.

De ebooks en documenten die al gesynchroniseerd zijn zullen echter op de Forma blijven staan en dat geldt ook voor de inhoud van de Rakuten Kobo map op Dropbox. Die zul je handmatig moeten verwijderen.

Software-update 4.11.11980 voor de Kobo Forma

Met enige regelmaat komen er nieuwe software-updates beschikbaar voor de Kobo ereaders die problemen (moeten) oplossen en nieuwe functionaliteiten toevoegen. Deze week is de software-update met versienummer 4.11.11980 beschikbaar gekomen voor ALLEEN de Kobo Forma. Wat is er nieuw en hoe installeer je deze update?

Sinds eind vorige maand is de Kobo Forma te koop en die kreeg op de dag van release al een eerste 4.11 update die exclusief en alleen voor deze ereader beschikbaar was. Gisteren volgde daar een kleine update bovenop in de vorm van update 4.11.11980 die al meteen verstuurd wordt naar alle Kobo Forma ereaders.

Wat is er nieuw?

De 4.11.11980 update brengt een paar belangrijke kleine fixes die door gebruikers van de Forma gemeld waren. Zo bevroor de ereader voor sommigen om de paar minuten tijdens het lezen en deed de Forma in sommige gevallen automatisch een reboot als er er door gebruikers eigen kepub ebooks op geladen werden.

Verder geldt de uitgebreide release notes die bij de eerste 4.11 update hoorde en die exclusief voor de Forma zijn:

Knoppen voor bladzijdes omslaan:

Druk tijdens het lezen op een knop om één bladzijde naar voren of achteren om te slaan
Ga naar Instellingen > Leesinstellingen > Knopbediening als je de knoppen wilt omdraaien
Houd tijdens het lezen een knop om bladzijdes om te slaan ingedrukt om snel door de pagina’s te bladeren

Lees linkshandig of rechtshandig:

Houd je Kobo Forma in de ene of de andere hand en het scherm zal automatisch wisselen

Lees horizontaal of verticaal:

Draai tijdens het lezen je apparaat om te lezen zoals jij wilt
Om tijdens het lezen te vergrendelen in horizontale of verticale stand, tik je op het midden van de pagina om het menu te openen en tik vervolgens op het rotatiepictogram in de kop (je kunt hem in beide handen vasthouden)

Titel boek of voettekst verbergen:

Houd je boek voor jezelf of geef jezelf ruimte voor meer woorden op het scherm
Ga naar Instellingen > Leesinstellingen > Uiterlijk pagina

PDF documenten lezen:

Dubbel tikken tijdens het lezen van een PDF om in te zoomen en veeg om tussen hoofdstukken van de pagina te wisselen
Dubbel tikken om uit te zoomen of gebruik een knop om de bladzijde om te slaan om naar de volgende pagina te gaan
Tijdens het horizontaal lezen van een PDF zie je automatisch de helft van de pagina. Veeg omhoog en omlaag om door het document te bladeren

Stripboeken lezen (.CBR, .CBZ):

Prestaties zijn verbeterd voor het lezen van .CBR of .CBZ stripboeken, vooral bij inzoomen
Je kunt nu ingedrukt houden om snel door pagina’s te bladeren van .CBR en .CBZ stripboeken

Meer verbeteringen:

Snel bladzijden omslaan is nu 50% sneller
Er zijn verscheidene problemen met WiFi aangepakt
WiFi in- en uitschakelen gaat sneller

Vooral de mogelijkheid om de titel van het boek in de koptekst en de paginering in de voettekst te verbergen in de instellingen is een fijne optie. Zelf vind ik het prettig om de leesvoortgang de zien in de voettekst en heb ik dat nog steeds aanstaan maar door het weghalen van de permanent zichtbare titel in de koptekst krijg je er weer wat meer ruimte bij die door tekst gebruikt kan worden van het boek zelf.

Hoe installeer je de software-update?

Nieuwe software-updates kun je op drie verschillende manieren installeren:

1. Synchroniseren van de ereader via wifi

Nieuwe updates worden automatisch verstuurd naar de ereaders als je een synchronisatie uitvoert. Hoewel het normaliter vaak meerdere dagen duurt (en vaak zelfs langer) voordat een software-update verspreid wordt naar Nederland, is deze update per direct beschikbaar.

2. Synchroniseren van de ereader via de Kobo Desktop

Gebruik je liever je computer om zowel je boeken als updates te synchroniseren? Dat kan met de Kobo Desktop applicatie voor Windows of Mac. Als je je ereader koppelt aan de computer zal de Kobo Desktop applicatie de software bijwerken.

3. Rechtstreeks de software-update downloaden en handmatig installeren

Download je de update liever zelf? Dan kun je de update rechtstreeks downloaden van de Kobo website als je zeker weet dat jouw ereader ondersteund wordt. De 4.11 update is alleen bedoeld voor de Kobo Forma dus installeer deze NIET OP ANDERE KOBO EREADERS

Nou heeft Kobo inmiddels al een groot aantal modellen ereaders geproduceerd die onderverdeeld zijn in verschillende generaties van hardware. Kobo noemt dit soort hardwaregeneraties ‘marks’ en hanteert de volgende indeling:

Mark 3 Hardware: De oorspronkelijke Kobo Touch met modelnummers N905 en N905B
Mark 4 Hardware: De Glo/Aura HD en het budgetmodel van de Touch met modelnummer N905C
Mark 5 Hardware: De Aura H2O en eerste Aura
Mark 6 Hardware: De Glo HD, de nieuwe budgetversie van de Touch 2.0, de Aura ONE, de Aura Edition 2 en de Aura H2O Edition 2
Mark 7 Hardware: De Kobo Aura H2O Edition 2 v2 (als het 7e getal in het serienummer ‘2’ is), de Kobo Aura Edition 2 v2 (als het 7e getal in het serienummer ‘2’ is), de Clara HD en de Forma.
Het serienummer vind je bij Instellingen->Informatie over het apparaat

Nogmaals: de 4.11 update is alleen bedoeld is voor de Kobo Forma. Wellicht dat het ook werkt op andere Mark 7 ereaders maar dat doe je dan definitief op eigen risico. Bij Kobo Firmware Downloads, kun je ook de software downloaden die wel officieel ondersteund wordt als je je ereader moet terugzetten naar de vorige versie)

In elk geval ondersteund:

Kobo Forma (mark 7)

Je kunt deze als volgt handmatig installeren:

Als je de Kobo Desktop applicatie geïnstalleerd hebt, zorg er voor dat deze afgesloten is;
Verbind de Kobo ereader met je computer m.b.v. de usb-kabel (klik op Verbinden op de ereader zelf);
Pak het hierboven gedownloade zip-bestand uit en plaats alle bestanden (niet het zip bestand zelf!) in de .kobo map op de ereader;

Als je geen .kobo map ziet op je ereader, zorg dan dat je in de Verkenner of Finder instelt dat je verborgen mappen en bestanden ook kunt zien
Verwijder het (USB) apparaat veilig in Windows (of op een vergelijkbare manier als je MacOS of Linux gebruikt);
Koppel de USB kabel af van zowel computer als ereader;
De ereader begint na enkele seconden zelf met de installatie van de nieuwe firmware.

Ondersteuning in Calibre

Een nieuwe software versie van een ereader betekent ook dat Calibre die versie expliciet moet ondersteunen voordat de ereader (weer) herkend wordt. In release 3.33.1 van Calibre is de driver voor de Kobo Forma bijgewerkt maar het is verstandig om alsnog deze nieuwere versie van de software te ondersteunen met de onderstaande optie:

Je vindt deze instelling terug onder Voorkeuren -> Plug-ins-> Apparaat verbinding plug-ins en dan bij de KoboTouch driver (of KoboTouch Extended als je deze gebruikt) kiezen voor Plug-in aanpassen. Op het tabblad Metadata, Op Apparaat & Geavanceerd staat deze onder Geavanceerde opties.

Update 7-11-2018: Kobo heeft snel na de 4.11.11976 update, de 4.11.11980 update uitgebracht. Met enkele kleine bugfixes die niet nader benoemd worden. Ik heb de bovenstaande blogpost alleen bijgewerkt op het versienummer.

Manga lezen op de Kobo Forma

De allereerste software update voor de Kobo Forma ereader legt o.a. de nadruk op het beter kunnen lezen van digitale stripboeken op deze nieuwe ereader. En als je het over digitale stripboeken hebt die je op een apparaat met een zwart-wit scherm kunt lezen, dan heb je het vooral over manga natuurlijk. Maar hoe zit het nou met het lezen van digitale manga op de Kobo Forma?

Wat is manga?

Manga is de Japanse benaming voor stripverhalen en het is dan ook de verzamelnaam voor alle Japanse beeldverhalen. Dit soort strips spelen een belangrijke rol in de Japanse samenleving en er is een grote markt waar enorm veel in gepubliceerd wordt. Series worden vaak geschreven en getekend door één persoon (soms twee of meer) en worden voornamelijk in hoofdstukken – zwart-wit – gepubliceerd in wekelijkse of maandelijkse tijdschriften die bijna zo dik zijn als een telefoonboek. De hoofdstukken van populaire series worden achteraf gebundeld in pockets – op betere kwaliteit papier – zodat liefhebbers ze kunnen kopen en verzamelen.

De afgelopen jaren is manga ook populair geworden in het Westen en worden er tientallen series (vertaald) uitgegeven in Amerika en Europa. De papieren versies zijn via diverse boekensites zoals Amazon.de of Bookdepository te koop – ook vanuit Nederland – maar ja, je hebt al snel tientallen pockets per serie en dat wordt een hele dure grap. Om nog maar niet te spreken van de hoeveelheid ruimte die manga in beslag neemt in een boekenkast.

Gelukkig geven bijna alle (Amerikaanse) uitgevers van vertaalde manga ook digitale versies uit die meestal een stuk goedkoper zijn dan de papieren versies en die vanzelfsprekend geen ruimte kosten in je boekenkast. Het heeft als bijkomend voordeel dat ze mijns inziens ook nog eens veel fijner lezen op een (kleine) tablet zoals de iPad Mini dan van papier en dat ze ook op een ereader goed te lezen zijn omdat het zwart-wit strips zijn.

Theorie en praktijk

In theorie zou lezen van digitale manga op een ereader ideaal moeten zijn. Manga heeft bijna geen kleurenpagina’s en wordt sowieso al in pocketformaat gepubliceerd dat niet groter is dan het scherm van een ereader zoals de Kobo Forma. Er is zelfs een bedrijf dat een ereader op de markt brengt, de eOneBook waarop je alleen maar een mangaserie kunt lezen.

Zoals met alles is ook hier de praktijk wel een stuk weerbarstiger. Manga maakt met regelmaat gebruik van splashpages – afbeeldingen die over twee pagina’s aangrenzende pagina’s verdeeld worden – en dat komt minder goed tot zijn recht op één scherm natuurlijk. Het is de reden waarom de eOneBook twee schermen naast elkaar heeft.

Daarnaast is de beschikbaarheid van titels voor op je ereader beperkt in Nederland. Veel populaire (vertaalde) titels worden digitaal alleen in Amerika verkocht en zijn dus niet beschikbaar in bijvoorbeeld de Kobo ebookwinkel. En de series die wel te koop zijn, zijn in Nederland veelal duurder dan als je ze in Amerika kon kopen.

Dat wil echter niet zeggen dat je geen leuke manga series via de Kobo ebookwinkel kunt kopen en lezen. Of dat je ze elders kunt kopen en de bestanden zelf op je ereader kunt zetten. Waarbij je wel rekening moet houden met het feit dat digitale manga veel grotere bestanden opleveren dan je gewend bent van reguliere ebooks. Eén pocket of omnibus editie kan al gemakkelijk 400 of 500MB groot zijn en dan is zelfs de Kobo Forma met zijn 8GB al snel gevuld natuurlijk. Het is de reden waarom Kobo in Japan een versie van de Forma uitbrengt die 32GB opslag heeft.

De Kobo Forma is niet expliciet beter in digitale manga dan andere ereaders maar het 8 inch scherm zorgt ervoor dat de tekst beter te lezen is dan op een 6 inch scherm en dankzij de bladerknoppen hoef je niet meer op het scherm te tikken om te bladeren. Dat is vooral fijn omdat je bij de grote bestanden vaak last had van vertraging en het even kon duren voordat die verder bladerde. En dat ging vaak ‘fout’ als je dacht dat je niet goed op het scherm getikt had en vervolgens meerdere pagina’s vooruit bladerde.

Nu Kobo in de nieuwste 4.11 software ook nog eens verbeteringen aankondigt voor het lezen van cbr en cbz bestanden (de bestandsformaten waarin je digitale stripboeken in kunt aantreffen) en er in Japan ook een 32 GB versie uitkomt van de Forma, ben ik in elk geval wel benieuwd hoe de Forma omgaat met manga in de verschillende bestandsformaten.

De test

Afhankelijk van waar je je manga vandaan haalt kun je meerdere bestandsformaten tegen komen.

PDF: alle pagina’s zijn ingescand en met een vaste opmaak in het PDF formaat gebundeld. Als de PDF opgemaakt is voor het A5 formaat – en dat zijn ze meestal als het manga is – dan zijn ze goed op een ereader met een 7 of 8 inch scherm te lezen;
CBR/CBZ: alle pagina’s zijn losse afbeeldingen (vaak jpg’s) die vervolgens in een archiefbestand gebundeld zijn. Met WinRAR (dat levert een CBR op) of gezipt en dat levert een CBZ op. Een ereader moet deze archief bestanden dus uitpakken in het geheugen en de losse pagina’s als afbeeldingen tonen;
EPUB: alle pagina’s zijn afbeeldingen en die zijn simpelweg in een EPUB ‘achter elkaar geplakt’ in losse XHTML pagina’s. Dat heeft het voordeel dat alle ereaders het bestand kunnen openen maar als groot nadeel dat afbeeldingen natuurlijk niet op een zelfde manier schalen als regels tekst. Ereaders kunnen daar makkelijk over struikelen omdat ze een reguliere EPUB niet kunnen onderscheiden van een digitaal stripboek;
KEPUB: dat is het geoptimaliseerde EPUB (3) formaat waar Kobo mee werkt. Dit heeft als groot voordeel dat Kobo ereaders het zonder problemen kunnen openen en goed kunnen tonen. Het nadeel is dat je er op andere apparaten niet heel veel aan hebt.

Koop je dus manga in de Kobo ebookwinkel, dan heb je automatisch met dat laatste formaat te maken. En daar mag je in dit geval ook heel blij mee zijn want het werkt fantastisch. Series als Soul Eater en Fullmetal Alchemist zijn voor ca. 5,50 euro per deel verkrijgbaar bij Kobo, laden vlot en lezen uitstekend op de Kobo Forma. Mijn lievelingsserie Space Brothers is er ook te vinden maar ik heb alle delen al bij ComiXology gekocht en 1 keer betalen is wel genoeg.

Bij Kobo zijn er bijna 20.000 titels beschikbaar in de manga categorie dus er zit vast wel iets tussen wat je aanspreekt.

Niet bij Kobo gekochte manga

Koop je je manga elders? Dan is het even opletten in welk bestandsformaat de manga komt. Ik heb eerder dit jaar een Humble Bundle gekocht met mangatitels van uitgever Kodansha. Deze zijn als PDF, EPUB en CBZ bestanden te downloaden en ik heb gekeken welke het beste werken op de Kobo Forma.

Het goede nieuws is dat je eigen bestanden ook prima werken op de Forma. Ik heb alle vijf de delen van Ghost in the Shell: Stand Alone Complex op de ereader gezet en die zijn uitstekend te lezen.

Maar niet zonder slag of stoot!

De PDF versies werkten verrassend goed. De Kobo’s zijn nooit heel sterk geweest in het lezen van PDF’s maar met manga hoef je niet in of uit te zoomen en zelfs met PDF bestanden van ruim 400MB waren de manga pockets goed te lezen. De snelheid van het bladeren is echter wel traag want het kan gemakkelijk 2 seconden duren voordat er een nieuwe pagina verschijnt;
De CBZ versies zouden dus beter moeten werken dan ooit dankzij de 4.11 update maar vermoedelijk heeft de trage processor van de ereader simpelweg te veel moeite om de grote archiefbestanden uitgepakt in het geheugen te houden. De pagina’s worden goed getoond maar het bladeren gaat traaaaaaag met de grote bestanden. Het duurt 3 tot 5 seconden voordat een druk op de bladerknop leidt tot het daadwerkelijk naar de volgende pagina gaan. Het is simpelweg onwerkbaar met grote bestanden. Wellicht als je losse hoofdstukken van series hebt dat het beter gaat?
De reguliere EPUB versies lijken in eerste instantie goed te gaan maar blijken, zoals verwacht, problemen te hebben met sommige pagina’s. Panelen worden raar afgekapt en je mist dan een deel van de pagina. Niet acceptabel dus.
Zet je de EPUB versies echter om naar KEPUB – doordat je ze m.b.v. Calibre met de Kobo Touch Extended plugin op de ereader zet of de EPUB bestanden met kepubify converteert – dan werken ze echter fantastisch. Bladeren gaat snel (normaal), alles wordt correct getoond en het is duidelijk de beste manier om ze te lezen.

Ben je geïnteresseerd om manga te lezen op de Kobo Forma? Dan is dat uitstekend te doen met het aanbod dat Kobo zelf in de ebookwinkel heeft. Daar ontbreken wel de grotere bekendere series helaas maar daar kan Kobo niks aan doen.

Heb je digitale manga elders (met korting) weten aan te schaffen? Ga er dan niet van uit dat je die (goed) kunt lezen op de Kobo Forma als het grote bestanden in CBR of CBZ formaat zijn. Kijk liever of je ze in EPUB formaat kunt downloaden – die je vervolgens zelf omzet naar KEPUB – of gebruik anders een PDF versie.

Die hele dikke papieren mangapockets hebben absoluut hun charme maar als je eenmaal gewend bent om ze op een ereader te lezen dan wil je niets anders meer, geloof me!