De allereerste software update voor de Kobo Forma ereader legt o.a. de nadruk op het beter kunnen lezen van digitale stripboeken op deze nieuwe ereader. En als je het over digitale stripboeken hebt die je op een apparaat met een zwart-wit scherm kunt lezen, dan heb je het vooral over manga natuurlijk. Maar hoe zit het nou met het lezen van digitale manga op de Kobo Forma?

Wat is manga?

Manga is de Japanse benaming voor stripverhalen en het is dan ook de verzamelnaam voor alle Japanse beeldverhalen. Dit soort strips spelen een belangrijke rol in de Japanse samenleving en er is een grote markt waar enorm veel in gepubliceerd wordt. Series worden vaak geschreven en getekend door één persoon (soms twee of meer) en worden voornamelijk in hoofdstukken – zwart-wit – gepubliceerd in wekelijkse of maandelijkse tijdschriften die bijna zo dik zijn als een telefoonboek. De hoofdstukken van populaire series worden achteraf gebundeld in pockets – op betere kwaliteit papier – zodat liefhebbers ze kunnen kopen en verzamelen.

De afgelopen jaren is manga ook populair geworden in het Westen en worden er tientallen series (vertaald) uitgegeven in Amerika en Europa. De papieren versies zijn via diverse boekensites zoals Amazon.de of Bookdepository te koop – ook vanuit Nederland – maar ja, je hebt al snel tientallen pockets per serie en dat wordt een hele dure grap. Om nog maar niet te spreken van de hoeveelheid ruimte die manga in beslag neemt in een boekenkast.

Gelukkig geven bijna alle (Amerikaanse) uitgevers van vertaalde manga ook digitale versies uit die meestal een stuk goedkoper zijn dan de papieren versies en die vanzelfsprekend geen ruimte kosten in je boekenkast. Het heeft als bijkomend voordeel dat ze mijns inziens ook nog eens veel fijner lezen op een (kleine) tablet zoals de iPad Mini dan van papier en dat ze ook op een ereader goed te lezen zijn omdat het zwart-wit strips zijn.

Theorie en praktijk

In theorie zou lezen van digitale manga op een ereader ideaal moeten zijn. Manga heeft bijna geen kleurenpagina’s en wordt sowieso al in pocketformaat gepubliceerd dat niet groter is dan het scherm van een ereader zoals de Kobo Forma. Er is zelfs een bedrijf dat een ereader op de markt brengt, de eOneBook waarop je alleen maar een mangaserie kunt lezen.

Zoals met alles is ook hier de praktijk wel een stuk weerbarstiger. Manga maakt met regelmaat gebruik van splashpages – afbeeldingen die over twee pagina’s aangrenzende pagina’s verdeeld worden – en dat komt minder goed tot zijn recht op één scherm natuurlijk. Het is de reden waarom de eOneBook twee schermen naast elkaar heeft.

Daarnaast is de beschikbaarheid van titels voor op je ereader beperkt in Nederland. Veel populaire (vertaalde) titels worden digitaal alleen in Amerika verkocht en zijn dus niet beschikbaar in bijvoorbeeld de Kobo ebookwinkel. En de series die wel te koop zijn, zijn in Nederland veelal duurder dan als je ze in Amerika kon kopen.

Dat wil echter niet zeggen dat je geen leuke manga series via de Kobo ebookwinkel kunt kopen en lezen. Of dat je ze elders kunt kopen en de bestanden zelf op je ereader kunt zetten. Waarbij je wel rekening moet houden met het feit dat digitale manga veel grotere bestanden opleveren dan je gewend bent van reguliere ebooks. Eén pocket of omnibus editie kan al gemakkelijk 400 of 500MB groot zijn en dan is zelfs de Kobo Forma met zijn 8GB al snel gevuld natuurlijk. Het is de reden waarom Kobo in Japan een versie van de Forma uitbrengt die 32GB opslag heeft.

De Kobo Forma is niet expliciet beter in digitale manga dan andere ereaders maar het 8 inch scherm zorgt ervoor dat de tekst beter te lezen is dan op een 6 inch scherm en dankzij de bladerknoppen hoef je niet meer op het scherm te tikken om te bladeren. Dat is vooral fijn omdat je bij de grote bestanden vaak last had van vertraging en het even kon duren voordat die verder bladerde. En dat ging vaak ‘fout’ als je dacht dat je niet goed op het scherm getikt had en vervolgens meerdere pagina’s vooruit bladerde.

Nu Kobo in de nieuwste 4.11 software ook nog eens verbeteringen aankondigt voor het lezen van cbr en cbz bestanden (de bestandsformaten waarin je digitale stripboeken in kunt aantreffen) en er in Japan ook een 32 GB versie uitkomt van de Forma, ben ik in elk geval wel benieuwd hoe de Forma omgaat met manga in de verschillende bestandsformaten.

De test

Afhankelijk van waar je je manga vandaan haalt kun je meerdere bestandsformaten tegen komen.

• PDF: alle pagina’s zijn ingescand en met een vaste opmaak in het PDF formaat gebundeld. Als de PDF opgemaakt is voor het A5 formaat – en dat zijn ze meestal als het manga is – dan zijn ze goed op een ereader met een 7 of 8 inch scherm te lezen;
• CBR/CBZ: alle pagina’s zijn losse afbeeldingen (vaak jpg’s) die vervolgens in een archiefbestand gebundeld zijn. Met WinRAR (dat levert een CBR op) of gezipt en dat levert een CBZ op. Een ereader moet deze archief bestanden dus uitpakken in het geheugen en de losse pagina’s als afbeeldingen tonen;
• EPUB: alle pagina’s zijn afbeeldingen en die zijn simpelweg in een EPUB ‘achter elkaar geplakt’ in losse XHTML pagina’s. Dat heeft het voordeel dat alle ereaders het bestand kunnen openen maar als groot nadeel dat afbeeldingen natuurlijk niet op een zelfde manier schalen als regels tekst. Ereaders kunnen daar makkelijk over struikelen omdat ze een reguliere EPUB niet kunnen onderscheiden van een digitaal stripboek;
• KEPUB: dat is het geoptimaliseerde EPUB (3) formaat waar Kobo mee werkt. Dit heeft als groot voordeel dat Kobo ereaders het zonder problemen kunnen openen en goed kunnen tonen. Het nadeel is dat je er op andere apparaten niet heel veel aan hebt.

Koop je dus manga in de Kobo ebookwinkel, dan heb je automatisch met dat laatste formaat te maken. En daar mag je in dit geval ook heel blij mee zijn want het werkt fantastisch. Series als Soul Eater en Fullmetal Alchemist zijn voor ca. 5,50 euro per deel verkrijgbaar bij Kobo, laden vlot en lezen uitstekend op de Kobo Forma. Mijn lievelingsserie Space Brothers is er ook te vinden maar ik heb alle delen al bij ComiXology gekocht en 1 keer betalen is wel genoeg.

Bij Kobo zijn er bijna 20.000 titels beschikbaar in de manga categorie dus er zit vast wel iets tussen wat je aanspreekt.

Niet bij Kobo gekochte manga

Koop je je manga elders? Dan is het even opletten in welk bestandsformaat de manga komt. Ik heb eerder dit jaar een Humble Bundle gekocht met mangatitels van uitgever Kodansha. Deze zijn als PDF, EPUB en CBZ bestanden te downloaden en ik heb gekeken welke het beste werken op de Kobo Forma.

Het goede nieuws is dat je eigen bestanden ook prima werken op de Forma. Ik heb alle vijf de delen van Ghost in the Shell: Stand Alone Complex op de ereader gezet en die zijn uitstekend te lezen.

Maar niet zonder slag of stoot!

• De PDF versies werkten verrassend goed. De Kobo’s zijn nooit heel sterk geweest in het lezen van PDF’s maar met manga hoef je niet in of uit te zoomen en zelfs met PDF bestanden van ruim 400MB waren de manga pockets goed te lezen. De snelheid van het bladeren is echter wel traag want het kan gemakkelijk 2 seconden duren voordat er een nieuwe pagina verschijnt;
• De CBZ versies zouden dus beter moeten werken dan ooit dankzij de 4.11 update maar vermoedelijk heeft de trage processor van de ereader simpelweg te veel moeite om de grote archiefbestanden uitgepakt in het geheugen te houden. De pagina’s worden goed getoond maar het bladeren gaat traaaaaaag met de grote bestanden. Het duurt 3 tot 5 seconden voordat een druk op de bladerknop leidt tot het daadwerkelijk naar de volgende pagina gaan. Het is simpelweg onwerkbaar met grote bestanden. Wellicht als je losse hoofdstukken van series hebt dat het beter gaat?
• De reguliere EPUB versies lijken in eerste instantie goed te gaan maar blijken, zoals verwacht, problemen te hebben met sommige pagina’s. Panelen worden raar afgekapt en je mist dan een deel van de pagina. Niet acceptabel dus.
• Zet je de EPUB versies echter om naar KEPUB – doordat je ze m.b.v. Calibre met de Kobo Touch Extended plugin op de ereader zet of de EPUB bestanden met kepubify converteert – dan werken ze echter fantastisch. Bladeren gaat snel (normaal), alles wordt correct getoond en het is duidelijk de beste manier om ze te lezen.

Ben je geïnteresseerd om manga te lezen op de Kobo Forma? Dan is dat uitstekend te doen met het aanbod dat Kobo zelf in de ebookwinkel heeft. Daar ontbreken wel de grotere bekendere series helaas maar daar kan Kobo niks aan doen.

Heb je digitale manga elders (met korting) weten aan te schaffen? Ga er dan niet van uit dat je die (goed) kunt lezen op de Kobo Forma als het grote bestanden in CBR of CBZ formaat zijn. Kijk liever of je ze in EPUB formaat kunt downloaden – die je vervolgens zelf omzet naar KEPUB – of gebruik anders een PDF versie.

Die hele dikke papieren mangapockets hebben absoluut hun charme maar als je eenmaal gewend bent om ze op een ereader te lezen dan wil je niets anders meer, geloof me!

#