Kobo Touch Archives

Je leesvoortgang bijhouden van ebooks met Kobo Utilities voor Calibre

Calibre is heel geschikt om je ebooks te verzamelen en te beheren op één plek. Je kunt er de metadata aanvullen of aanpassen – zoals gegevens over auteur, titel of serie – en deze samen met de ebooks versturen naar een aangesloten ereader. Hierbij kun je bijvoorbeeld de serietitel automatisch gebruiken in de naam van het ebook, ebooks rechtstreeks in verzamelingen zetten of zelfs de ebooks inhoudelijk aanpassen voordat je ze op je ereader zet.

Het is echter standaard allemaal eenrichtingsverkeer. Vanuit Calibre kan er van alles worden verstuurd naar een ereader toe maar gegevens uit de database van je ereader worden niet gesynchroniseerd naar Calibre toe. Dat is meestal ook wel prettig want zo weet je zeker dat je altijd op die ene plek – in Calibre – alles goed hebt staan maar ook op een ereader wordt metadata verzameld die interessant kan zijn voor in je Calibre bibliotheek. Het gaat hier dan bijvoorbeeld om je leesvoortgang (waar ben je gebleven in je ebooks op de ereader) of de datum waarop je het laatst het boek geopend/gelezen hebt.

Je leesvoortgang kunnen zien in Calibre is geen essentiële functionaliteit maar het kunnen bewaren en vooral terugzetten van die leesvoortgang naar een andere ereader is dat mijns inziens wel. Ik beschik zelf over meerdere ereaders en het is bijzonder prettig als je die voortgang wel kunt synchroniseren tussen die ereaders via Calibre. En dit kan dus – alleen! – voor Kobo ereaders dankzij de Kobo Utilities plugin voor Calibre.

Installeren van de Kobo Utilities plugin

De Kobo Utilities plugin is gemaakt om diverse functionaliteiten aan Calibre toe te voegen voor de Kobo Touch, Mini, Glo, Aura en Aura HD ereaders en leest & schrijft rechtstreeks naar de database op de Kobo ereaders.

Je kunt de plugin installeren vanuit Calibre zelf door naar Voorkeuren (Preferences) te gaan en links onderaan op Plug-ins te klikken. Je ziet daar een overzicht van alle categorieën met geïnstalleerde plugins staan maar we willen een nieuwe plugin installeren en dus kun je linksonderaan op Nieuwe plug-ins verkrijgen (Get new plugins) klikken.

Er zijn honderden plugins die door gebruikers gemaakt zijn maar het handigste is om rechtsbovenaan de lijst te filteren op ‘kobo’. Je houdt er dan nog twee over, waaronder de Kobo Utilities. De andere komt je wellicht bekend voor want die heb ik eerder al geïnstalleerd en beschreven maar deze keer kun je dus de Kobo Utilities plugin installeren.

Tijdens de installatie vraagt de plugin waar je de menuknop van Kobo Utilities zichtbaar wilt hebben en kun je kiezen uit de diverse menubalken die in Calibre aanwezig zijn. Standaard zijn echter de eerste twee al geselecteerd en dit zorgt ervoor dat je de menuknop te zien krijgt in het hoofdscherm van je Calibre bibliotheek en in het hoofdscherm van je aangesloten Kobo ereader.

Aanmaken van vier nieuwe kolommen

De Kobo Utilities plugin is nu toegevoegd aan de menubalk maar moet nog geconfigureerd worden. Daarvoor is het nodig dat de vier metadatavelden uit de database van Kobo ereaders ieder een eigen kolom krijgen in je Calibre bibliotheek. Bij de opties van de Kobo Utilities plugin koppelen we dan straks die vier metadatavelden aan de vier aangemaakte kolommen.

De vier velden van de plugin zijn Current Reading Location (om de exacte leesvoortgang op te slaan), Percent Read (het percentage dat getoond wordt van je leesvoortgang), Rating (de beoordeling van een ebook) en Last Read Timestamp (voor de datum waarop je voor het laatst het ebook geopend hebt).

In Calibre maak je op de volgende manier een nieuwe kolom aan:

Ga naar naar de Preferences in het beginscherm van Calibre (de knop rechtsbovenaan) en kies vervolgens in de bovenste rij van Interface voor Add your own columns.

Klik rechts op het groene plusteken om een nieuwe kolom aan te maken. Vul bij Lookup names “koboreadloc” in en zet bij Column heading hoe die kolom moet gaan heten in je bibliotheek. Ik heb dat ook koboreadloc genoemd om het zo kort mogelijk te houden maar je kunt daar alles invullen wat je zelf wilt. Het column type moet “Text, column shown in the tag browser” zijn.
Klik rechts op het groene plusteken om de tweede nieuwe kolom aan te maken. Vul bij Lookup names “koboreadpct” in en zet bij Column heading hoe die kolom moet gaan heten in je bibliotheek. Ik heb dat wederom ook koboreadpct genoemd om het zo kort mogelijk te houden. Het column type moet “Integers” zijn.
Klik rechts op het groene plusteken om de derde nieuwe kolom aan te maken. Vul bij Lookup names “koborating” in en zet bij Column heading weer hoe die kolom moet gaan heten in je bibliotheek. Wederom heb ik dezelfde naam gebruikt. Het column type moet “Ratings, shown with stars” zijn.
Klik rechts op het groene plusteken om de vierde en laatste nieuwe kolom aan te maken. Vul bij Lookup names “kobolastread” in en zet bij Column heading weer hoe die kolom moet gaan heten in je bibliotheek. Het column type moet “Date” zijn.

Configureren van de Kobo Utilities plugin

De laatste handeling die je nu moet doen is het koppelen van de vier metadatavelden aan de vier zojuist aangemaakte kolommen. Dit doe je door op de Kobo Utilities menuknop te klikken en bij de vier velden de juiste kolommen te selecteren. Als je bovenstaande stappen gevolgd hebt ziet het er zo uit:

Een kwestie van klikken

Je kunt bij de pluginopties er voor kiezen om onder het kopje Store on connect aan te vinken dat de bookmarks (de leesvoortgang) automatisch opgeslagen worden zodra je een Kobo ereader koppelt aan je computer met Calibre.

Doe je dit liever handmatig met de keuze om ook dat per ebook te doen, dan kun je in het pulldownmenu naast de menuknop van Kobo Utilities kiezen voor Store/Restore current bookmark. Zoals de naam aangeeft is dit ook de plek waar je een bewaarde leesvoortgang (per ebook) kunt terugzetten.

De menuoptie is alleen aan te klikken als je een Kobo ereader aangesloten hebt. In de Calibre bibliotheek wordt na het aansluiten van de ereader ook een kolom ‘On Device‘ zichtbaar waarin aangegeven wordt of een ebook uit de bibliotheek ook op de ereader staat. Het handigste is om dan de Calibre bibliotheek te sorteren op de kolom On Device (door op de kolomnaam te klikken) en dan alle ebooks te selecteren die op je Kobo ereader staan. Klik vervolgens op Store/Restore current bookmark om van alle geselecteerde ebooks de leesvoortgang op te halen en op te slaan.

In de Calibre bibliotheek

De gegevens uit de vier velden wordt hiermee ook opgeslagen in de vier kolommen en (standaard) getoond in je Calibre bibliotheek. Tenminste, als er wat te tonen valt want in de kolom met de leesvoortgang (koboreadloc in mijn geval) wordt een systeemlink bewaard die niet getoond wordt in de Calibre bibliotheek en alleen maar gebruikt wordt indien je die leesvoortgang terugzet op een – andere – Kobo ereader. Door te rechtsklikken op de kolomnaam kun je de koboreadloc kolom ook maar beter verbergen dan zodat die niet onnodig ruimte inneemt op je scherm.

En dat ziet er bij mij dan zo uit. Met een lege kolom voor de koborating want daar doe ik verder niks mee en die ga ik daarom ook verbergen. Zou ik nu een andere Kobo ereader koppelen aan Calibre, dan kan ik daar eerst een ebook naar verzenden en vervolgens dat ebook nogmaals selecteren in de Calibre bibliotheek om met Store/restore current bookmark ook de opgeslagen leesvoortgang terug te zetten.

Verder lezen: GUI plugin Kobo Utilities (Mobileread forum)

Alle ebooks als Kobo ebooks op je Kobo ereader met een Calibre plugin

Als je een Kobo ereader hebt en ook wel eens ebooks bij Kobo(books) gekocht hebt dan is het je wellicht opgevallen dat je ereader de Kobo ebooks op een andere wijze weergeeft dan de ebooks die je elders gekocht of verkregen hebt. Zo worden bijvoorbeeld bij de Kobo ebooks leesstatistieken weergegeven van het ebook dat je leest – zoals de tijd die je waarschijnlijk nog nodig hebt om het hoofdstuk en het hele boek uit te lezen – en wordt zowel de paginering als eventuele titel per hoofdstuk getoond onderaan in het scherm. Bij andere ebooks gebeurt dit niet of op een andere manier.

Dat verschilt van elkaar omdat Kobo binnen hun eigen ecosysteem van ebookwinkel en ereaders een eigen versie van het ePub formaat gebruikt, wat ook wel KePub genoemd wordt. Als je ebooks koopt bij Kobobooks en je synchroniseert je ereader met datzelfde account, dan komen de bij Kobo gekochte ebooks in dat KePub formaat op je ereader terecht. Dat formaat is logischerwijs volledig afgestemd voor de mogelijkheden van de eigen Kobo ereaders en daardoor krijg je dus wat meer/andere functionaliteiten dan als je bijvoorbeeld de ebooks bij Bol.com gekocht hebt en ze handmatig op een Kobo ereader zet. In de bibliotheek op je ereader zie je in de lijstweergave ook het onderscheid: als je beide soorten hebt staat er ‘epub’ bij de reguliere ebooks en ‘kobo epub’ bij de Kobo ebooks.

Van ePub naar KePub

Als je de weergave van Kobo ebooks prefereert boven die van de reguliere ebooks dan kun je natuurlijk vanaf dit moment al je ebooks bij Kobo gaan kopen. Maar de goedkopere optie is om je elders gekochte ebooks om te zetten naar het KePub formaat en dat kan met behulp van Calibre.

Calibre maakt gebruik van Apparaat verbindingsplugins (Device interface plugins) om alle ereaders en tablets te herkennen die gekoppeld kunnen worden. Deze plugins bepalen ook hoe de ebooks weggeschreven worden uit Calibre naar de ereaders toe. Standaard is daarvoor al de KoboTouch plugin geïnstalleerd en die zorgt ervoor dat ebooks als reguliere ePub bestanden op je Kobo Touch, Mini, Glo, Aura of Aura HD terecht komen.

Je kunt echter in een paar stappen een andere Kobo plugin installeren die alle ebooks niet als reguliere ePub bestanden wegschrijft maar als Kobo ebooks in het KePub formaat. Deze werkwijze heeft als grootste voordeel dat de ebooks alleen maar op de ereader in dat formaat komen te staan en niet in je Calibre bibliotheek zelf. KePub bestanden kunnen alleen maar gelezen worden door een Kobo ereader en het heeft weinig zin om ze in dat formaat op je computer te hebben staan. Sterker nog, het is zelfs onverstandig om gekochte ebooks alleen nog maar in dat formaat als backup te hebben want je kunt er verder bijna niks mee.

Wat verandert er precies na de installatie?

Onder in het scherm wordt de titel van het hoofdstuk weergegeven (mits aanwezig) en zie je de paginanummering per hoofdstuk;
Boven in het scherm wordt de titel van het boek op elke pagina weergegeven;
De leesstatistieken worden nu (wel) bijgehouden. Je ziet bij de Leesstatistieken (Reading stats) – in het hoofdmenu – hoe ver je bent in het boek, hoe ver je bent in het huidige hoofdstuk en hoeveel tijd je (waarschijnlijk) nog nodig hebt om dat hoofdstuk en vervolgens de rest van het boek uit te lezen. Hoeveel uur je nog te gaan hebt wordt ook op het startscherm weergegeven bij alle niet-uitgelezen boeken.
(Update 15-8-2015) Ook bij ebooks met embedded lettertypes kun je nu het lettertype veranderen tijdens het lezen.

Installeren van de Kobo Touch Extended Driver

De plugins vind je door naar Voorkeuren (Preferences) te gaan en links onderaan op Plug-ins te klikken.

Bij Apparaat verbindingsplugins (Device Interface plugins) kun je het lijstje openklappen en zie je alle plugins staan voor de apparaten. De KoboTouch plugin zie je daar geïnstalleerd staan maar we willen een nieuwe plugin installeren en dus kun je linksonderaan op Nieuwe plug-ins verkrijgen (Get new plugins) klikken.

Je krijgt vervolgens een lange lijst te zien van beschikbare plugins die je het handigste rechtsbovenaan kunt filteren op naam om de Kobo plugins te vinden. Na filteren houd je er twee over en eentje daarvan is de KoboTouchExtended plugin. Klik op Installeren om deze toe te voegen aan je lijst met apparaat verbindingsplugins.

De maker van de KoboTouchExtended plugin raadt aan om beide plugins niet tegelijkertijd te gebruiken en dus dien je de bestaande KoboTouch plugin te deactiveren. Dat is een kwestie van selecteren van de plugin en dan op Activeer/Deactiveer plug-in (Enable/Disable plugin) te klikken. En klaar ben je.

Hoe maak je er gebruik van?

De nieuwe plugin werkt automatisch voor alle boeken die je naar een aangesloten Kobo ereader stuurt. In je Calibre bibliotheek kun je rechtsklikken op een ebook en die versturen naar de ereader waarbij dat ebook tijdens het versturen geconverteerd wordt naar het KePub formaat (of je kunt op de Naar apparaat sturen knop in de menubalk klikken). Het orginele bestand in je bibliotheek wordt hierbij niet gewijzigd zodat je het ook nog steeds op andere apparaten kunt lezen.

Als je bepaalde boeken liever niet in het KePub formaat op je ereader wilt zetten dan kun je bij de plugins eenvoudig de oude KoboTouch plugin weer activeren en de KoboTouchExtended plugin deactiveren. Daarmee wordt feitelijk alles weer in de oorspronkelijke staat hersteld.

Verder lezen: Toelichting op de Kobo Touch Extended Driver (Mobileread forum) / Handleiding van de maker zelf

Shelves (Boekenplanken) op je Kobo ereader beheren met Calibre

*** De onderstaande uitleg is qua terminologie en werking inmiddels gedateerd. Een geactualiseerde handleiding (augustus 2016) over het samenstellen en beheren van Verzamelingen (of Collections) op Kobo ereaders is HIER te vinden. ***

——————-///———————

Een jaar geleden schreef ik een blogpost om collecties op een Sony ereader aan te maken en te beheren met Calibre in plaats van de meegeleverde (rot)software van Sony. Ik verwees wel naar de mogelijkheid van collecties op Kobo ereaders – die daar shelves of boekenplanken heten afhankelijk van je gekozen taal – maar ging daar niet verder op in aangezien ik shelves eigenlijk niet gebruik op mijn Kobo ereaders.

Vorige week kreeg ik er echter een vraag over en gezien het verkoopsucces van ereaders zijn er wellicht anderen die het ook interessant vinden. Behalve de Sony ereaders worden namelijk de Kobo Glo, Mini en Aura HD ereaders ook goed verkocht en die hebben allemaal shelves.

Wat zijn shelves?
Shelves (ik hanteer de Engelse benaming ook al heten ze Boekenplanken als je je Kobo ereader in het Nederlands hebt staan) zijn niets meer dan zelf aan te maken mappen in de library van je Kobo ereader. Ze zijn handig als je heel veel ebooks in die library hebt staan omdat je dan een selectie uit die totaallijst in een eigen mapje kunt doen. Bijvoorbeeld alle ebooks die onderdeel van dezelfde serie zijn, ebooks van je favoriete schrijver, of als je je ebooks wilt onderverdelen naar verschillende genres. Je vindt de shelves terug in het menu van je Kobo ereader en daar kun je ze ook aanmaken of verwijderen. Het is dus puur bedoeld om je ebooks op je ereader te organiseren.

Hoewel shelves heel handig zijn om je ebooks in subcollecties te verdelen is het best wel bewerkelijk als je het op de ereader zelf doet. Het e-ink scherm reageert nou eenmaal niet zo snel als een scherm op een tablet en als je tientallen boeken wilt toevoegen aan, verplaatsen naar of verwijderen uit een shelf dan ben je lang bezig.

Als je net als ik Calibre al gebruikt om je ebooks op één plek te beheren, dan heb je je misschien afgevraagd of het mogelijk is de shelves aan te maken, te vullen en te verwijderen vanuit Calibre. En hoewel je daar wel een aantal instellingen voor moet aanpassen is dat heel goed te doen. Zelfs beter dan met collecties op een Sony ereader.

Hieronder beschrijf ik hoe je dat het beste doet.

Calibre stap 1: een nieuwe kolom
Voordat je begint moet je er voor zorgen dat je de recentste versie van Calibre gebruikt. Op het moment van schrijven is dat versie 0.9.43 en die lost een probleem op met synchroniseren van shelves tussen Calibre en twee Kobo ereaders.

Calibre werkt met kolommen in de eigen library waarin de (metadata) gegevens van de ebooks komen te staan, zoals titel, auteur, serie, tags enz. Shelves zijn specifiek voor Kobo ereaders – en zijn daarom ook niet standaard als kolom aanwezig in Calibre – maar je kunt zelf een nieuwe kolom toevoegen en dat is precies wat je moet doen.

Ga naar naar de Preferences in het beginscherm van Calibre (de knop rechtsbovenaan) en kies vervolgens in de bovenste rij van Interface voor Add your own columns.

Klik op Tags bij Quick create om de instellingen voor tags automatisch te laten verschijnen. Vul bij Lookup names “shelves” in en zet bij Column heading hoe die kolom moet gaan heten straks. Ik heb voor My Shelves gekozen. Door op tags te klikken heb je het Column type automatisch op Comma separated text, like tags, shown in the tag browser gezet. Controleer of dat ook zo is en klik dan op OK.

Calibre stap 2: configureren van de Kobo plugin
Nu Calibre een eigen kolom en veld voor de shelves heeft moet de instelling voor de Kobo plugin worden aangepast zodat Calibre ook wat doet met die gegevens als je de Kobo ereader koppelt.

Ga naar naar de Preferences in het beginscherm van Calibre (de knop rechtsbovenaan) en kies vervolgens in de rij van Advanced voor Plugins.

Ga in het overzicht van alle categorieën plugins naar Device Interface plugins. Hier staan de plugins voor alle door Calibre ondersteunde ereaders.

Highlight de KoboTouch plugin (en niet de Kobo plugin die daarboven staat) en klik op Customize plugin om de instellingen voor die specifieke plugin aan te passen. Laat je niet door de naam in de war brengen, deze plugin werkt voor alle vier de Kobo ereaders.

Halverwege vind je een kopje speciaal voor automatisch beheren van bookshelves en dat is de plek waar je de Lookup name van de aangemaakte column moet invullen. Dit wordt in mijn geval #shelves. De # moet voor de naam worden gezet als het een zelfgemaakte column is dus vergeet die niet.

Je kunt ook een aantal opties aanvinken voor wat er automatisch gebeurd bij het synchroniseren van de ereader met Calibre. Zo kun je bijvoorbeeld de covers die je in Calibre hebt toegevoegd of aangepast op je Kobo ereader tonen en kun je gearchiveerde boeken (gekocht bij Kobobooks maar niet gedownload op de ereader) zichtbaar maken in Calibre.

Zorg er in ieder geval voor dat de beide bookshelves opties aangevinkt staan zodat ze aangemaakt en verwijderd kunnen worden. Daarnaast is het belangrijk om de onderste optie aan te vinken: Attempt to support newer firmware aangezien de latere updates voor de Kobo ereaders de hier beschreven werkwijze anders breken! Klik dan op OK.

Calibre stap 3: automatisch metadata synchroniseren
Standaard is Calibre ingesteld om de metadata van de ebooks te versturen op het moment dat de ebooks verzonden worden naar een ereader. Dat eenrichtingsverkeer werkt normaliter uitstekend maar om lege shelves op de Kobo ereader te kunnen verwijderen moet die instelling aangepast worden naar tweerichtingsverkeer.

Ga naar naar de Preferences in het beginscherm van Calibre (de knop rechtsbovenaan) en kies vervolgens in de rij van Import/Export naar Sending books to devices.

Bij Metadata management heb je drie keuzes waarbij je Manual management moet veranderen naar Automatic management. Dan worden de shelves telkens automatisch gesynchroniseerd met je Calibre library en worden lege shelves ook keurig verwijderd.

En dat was het! Alles is nu goed ingesteld en je kunt de shelves nu vanuit Calibre beheren.

Eh, hoe dan?
Je hebt geen lijstje met shelves in Calibre maar je kunt nu bij elk individueel ebook bij de metadata opgeven in welke shelf dat ebook moet komen. Als je op Edit metadata klikt van een ebook dan zie je het scherm waarin je de velden kunt aanpassen die in de standaardkolommen worden gebruikt. De nieuwe kolom voor de shelves is er echter bijgekomen bovenaan in het tabblad Custom metadata.

Hier kun je nu een nieuwe (willekeurige) naam opgeven. Dit wordt dan een shelf waarin dat ebook op de ereader komt te staan. Met het pijltje rechts kun je kiezen uit eerder aangemaakte shelves.

Vul dus bij alle ebooks, die je in shelves wilt zetten, de shelfnamen in en nadat je je Kobo ereader aan je pc koppelt zal Calibre de shelves aanmaken en de ebooks daarin plaatsen. Als de ebooks in een andere shelf worden geplaatst in Calibre of als de ebooks op de Kobo ereader worden verwijderd, dan zal Calibre bij een volgende synchronisatie ook de lege shelves verwijderen.