Elke week maak ik een tweetweekoverzicht waarin ik alsnog stil sta bij nieuws en interessante ontwikkelingen waar ik wel over getwitterd heb maar waar ik (nog) geen blogpost aan heb gewijd.
Heb ik iets gemist? Of ben je wat interessants tegen gekomen? Stuur me dan een mail of tweet en dan neem ik het op in het (volgende) tweetweekoverzicht.
Nog een keer over DRM en ebooks
Los van je eigen persoonlijke voorkeur voor papieren of digitale boeken, valt niet te ontkennen dat verkopers en uitgevers het zichzelf – en vooral hun klanten – erg moeilijk maken door de hindernissen die opgeworpen worden bij ebooks. Een papieren boek koop je (leen je, krijg je) en kun je gebruiken waar je wilt, hoe je wilt en wanneer je wilt. Op de manier die je wilt.
Ebooks zijn in vergelijking met papieren boeken simpelweg een stuk lastiger. Je hebt er een (specifiek) apparaat voor nodig om ze te kunnen lezen en aangezien uitgevers/verkopers allemaal een vorm van controle willen houden op de verkochte ebooks zijn er vaak ook beperkingen gesteld aan het gebruik ervan. Je koopt een ebook maar je hebt lang niet altijd de vrije keuze om het te gebruiken waar, hoe en wanneer je wilt.
Ik zal niet al mijn redenen en argumenten waarom ik tegen het gebruik van DRM ben gaan herhalen – je vindt tientallen blogposts hierover op mijn blog – maar laat ik het als volgt samenvatten: als je ebooks met DRM koopt dan koop je eigenlijk niets. Je wordt niet de eigenaar en de verkoper bepaalt hoe, wanneer en of je überhaupt die ebooks mag (blijven) lezen.
En dat punt werd helaas maar weer eens bevestigd door Microsoft. Twee jaar geleden begonnen ze met hun eigen ebookwinkel in de Microsoft Store waar ze titels verkochten die alleen maar te lezen waren op Windows 10 apparaten via de Edge browser. Vermoedelijk kregen ze inspiratie door het feit dat Apple dat ook al jaren doet (maar dan voor iOS/MacOS apparaten)?
Deze mogelijkheid was alleen beschikbaar in Amerika maar kennelijk hadden ook de Amerikanen geen zin om te betalen voor titels die alleen in een browser te lezen waren op een Windows 10 tablet/laptop/pc want Microsoft kondigde in april van dit jaar aan te gaan stoppen met de ebookwinkel. En de stekker uit de DRM/ebook servers te trekken waardoor niemand meer toegang heeft tot de gekochte titels.
Wired noemt het een ‘Ebook Apocalypse’ en dat is een passende term. Je kon het zien aankomen maar betalende klanten die daadwerkelijk gebruik maakten van de titels zijn in de aap gelogeerd. Microsoft betaalt alle aankoopsommen terug – dat is tenminste nog iets – maar dat zal een schrale troost zijn als je de boeken kwijt bent die je dacht gekocht te hebben.
Sommigen zullen het als de zoveelste reden zien om toch altijd voor papieren boeken te kiezen. En dat is helemaal prima natuurlijk als je daar mee uit de voeten kunt. Zelf probeer ik breder te kijken dan alleen boeken want DRM is al lang niet meer die kopieerbeveiliging voor dat boek, muziekbestand of die film. Het is een middel dat door grote partijen wordt ingezet om klanten te binden aan hun eigen systemen, hun ecosysteem, dat toegang biedt tot een gigantisch aanbod van digitale content dat helemaal geen tegenhanger meer heeft op fysieke media. We leven nu al in een tijd waarin een aanzienlijk deel van film, video en muziekmateriaal digital-only verspreid wordt en ik ben er van overtuigd dat dit ook voor boeken gaat gelden.
Wat de Microsoft ‘Ebook Apocalypse’ vooral laat zien, denk ik, is dat je als boeken-kopende consument anders moet kijken naar ebooks en dit soort ebookwinkels. Het is niet alleen de digitale variant van een boekenplankje dat je voorheen vulde met (dezelfde) papieren boeken. Het zijn tegenwoordig diensten waar je toegang koopt tot digitale content die steeds vaker uniek gaat zijn voor dat medium. En waar je dus de vraag bij moet stellen of de leverancier betrouwbaar genoeg is om die toegang te blijven bieden gedurende langere tijd (of waar je mee kunt leven als die leverancier danwel dienst compleet weg komt te vallen).
Twijfel je daar aan? Dan moet je het vooral niet kopen zodat deze diensten gedwongen worden om met een beter aanbod en betere ondersteuning te komen. Of Microsoft dat nu ook gaat doen?
Dashboard kerncijfers hbo
Meten is weten. Zo eenvoudig is het meestal niet maar als je inzicht wilt krijgen in hoe goed, succesvol of efficiënt iets is, dan zul je na moeten denken over hoe iets georganiseerd is en hoe je dan kunt meten of iets dan ook daadwerkelijk goed werkt.
De Vereniging Hogescholen heeft al vele jaren ‘Feiten en cijfers‘ op hun website staan waar je de (formeel vastgestelde) gegevens van Nederlandse hogescholen kunt vinden. Over hun financiën, personeel, uitval, instroom, diploma’s en studenttevredenheid bijvoorbeeld. De sectorindelingen en inschrijvingen worden bijvoorbeeld ook gebruikt als basis voor staffels in contentlicenties met uitgevers.
De VH heeft nu ook een viertal dashboards toegevoegd waar je in 1 keer een totaaloverzicht krijgt van de gehele hbo sector, studiesucces, instroom/diploma’s en personeel respectievelijk.
Internetconsultatie implementatie EU auteursrechtrichtlijn
Nederland bewijst dat het implementeren van nieuwe wetgeving ook heel snel kan verlopen want op 2 juli verscheen de internetconsultatie al met het implementatiewetsvoorstel voor de EU auteursrechtrichtlijn.
Het wetsvoorstel zelf is te downloaden (hier) en daar hoort ook de memorie van toelichting bij (hier).
Ik heb alleen nog het deel in het voorstel gelezen met betrekking tot de onderwijsexceptie want na ruim 10 jaar ervaring met het werkbaar krijgen van readerregelingen voor het onderwijs was mijn hoop dat de verruimde mogelijkheden in de EU auteursrechtrichtlijn ook zijn weerslag zouden krijgen in de Nederlandse wetgeving. Helaas lijk ik daar van een koude kermis thuis te gaan komen.
De aanpassing/aanvulling op artikel 16 Aw is heel beperkt en hoewel ik elders vreugde zag over het niet kiezen voor de mogelijkheid om de beschikbaarheid van licenties een rol te laten spelen in de onderwijsexceptie, zag ik juist hierin mogelijkheden om als onderwijssector betere afspraken met uitgevers te kunnen maken over educatief gebruik.
Het is evident dat bij het opstellen van het wetsvoorstel geen enkele partij betrokken is geweest met enige ervaring met het functioneren van de onderwijsexceptie. En met niet 1 maar 2 Netwerken Auteursrechten Informatiepunten in het hoger onderwijs is dat serieus een omissie met gevolgen.
De internetconsultatie loopt tot 2 september – of zoals we in het onderwijs zeggen, het begin van het nieuwe schooljaar – en dat betekent dat het ook nog eens zo goed als onmogelijk is om met een groot aantal reacties uit hogescholen en universiteiten te komen. Ik zal namens mezelf en het Netwerk Auteursrechten Informatiepunten van het hbo reageren maar maak me weinig illusies over de impact daarvan.
Lees je dit en wil je ook reageren? Ga dan naar de internetconsultatiepagina , lees de documenten en laat een reactie achter met jouw ervaringen en verbeterpunten. Ik zal, vanzelfsprekend, een uitgebreide reactie ook hier op mijn blog plaatsen.
#
Sinds Q3 2017 blijkt het aantal uitgeleende ebooks consequent hoger liggen dan het aantal verkopen maar zijn de trends van dalingen en stijgingen (bijna) identiek.