Afgelopen week werd de nieuwe 15e editie van de Dikke van Dale gelanceerd. Voor €179 (€149 tot 18 oktober) ben je de gelukkige eigenaar van een drie kloeke dikke delen van een woordenboek waar je ruim 18.000 nieuwe woorden in vindt en waar er ook vele weer uit verdwenen zijn sinds de vorige editie.

Nou is de tijd dat ik mijn teksten schreef met de Dikke van Dale op de tafel naast me definitief voorbij. Ik heb de elfde editie uit 1984 in een boekenkast staan maar die is echt al vele jaren puur voor de sier. Volgens mij heb ik hem letterlijk al 10 jaar niet meer uit de kast gehaald. Ik schrijf thuis op de bank met de laptop op schoot, op mijn zolderwerkkamer achter de computer of op werk en dan is het natuurlijk veel handiger om een digitale versie van het dikste woordenboek van de Nederlandse taal tot je beschikking te hebben. Helemaal als je een liefhebber bent van hele oude, hele nieuwe en vooral hele mooie Nederlandse woorden.

Waarom nog een woordenboek?

Nou kan je gewoon genoegen nemen met de vele uitstekende gratis sites die zich met taal bezighouden. Van de handige tips van Onze Taal en de nieuwe Spellingsite tot het praktische woorden.org en het digitale Groene Boekje, het is niet moeilijk om online taalhulp te vinden. Heb je geen zin om deze sites te bezoeken (te onthouden)? Dan kun je, net als miljoenen andere wereldburgers, gewoon het woord in Google tikken en kijken of die je corrigeert met een suggestie hoe je het woord daadwerkelijk behoort te spellen.

Maar ook al zijn dat prima gratis opties, ik wilde toch de digitale versies van de Dikke van Dale hebben. Het voelt als een soort verplichting om als taalliefhebber gebruik te maken van de Dikke van Dale hoewel ik het je niet precies kan uitleggen waarom dat zo is.

Jammer alleen dat je met je principes meteen tegen verdienmodellen aanloopt van een uitgever die kennelijk van mening is dat taalliefhebbers vooral met hun portemonnee hun liefde moeten uitdragen. Ik krijg er associaties mee met die Amerikaanse televangelists die het woord van God prijzen op tv en je vervolgens aansporen om minstens 50 dollar online te doneren om je geloof te belijden.

Met 50 dollar ben je er echter nog niet bij Van Dale. Maar liefst €75 euro per jaar voor de Dikke van Dale Online en €79,99 voor de Dikke van Dale iOS app die daarmee volgens mij vast in een top 10 lijstje moet staan van duurste apps.

Duur is ook duurkoop

Nou ben ik al vele jaren bekend met de argumenten van uitgevers die hun digitale content voor veel geld aan de man proberen te brengen. Platformen en applicaties moeten ontwikkeld worden, er moet permanent geïnvesteerd worden en het is hartstikke duur om dit soort platformen en de content daarop actueel te houden. Als je er naar vraagt dan kun je bijna alleen maar concluderen dat het een godswonder is dat je hun digitale content *mag* afnemen. Wilt u niet zo kritisch zijn, meneer Snijders?

Eind vorig jaar nam ik de moeite om de bovenstaande hypothese te testen bij Van Dale en vroeg ik ze via het vragenformulier op hun site welke doelgroep ze voor ogen hadden toen ze bedachten dat Van Dale Online 75 euro per jaar moest kosten. En specifieker of het met een gigantische groep van (jongere) bloggers geen goed idee was om een abonnement aan te bieden voor een wat realistischer bedrag. Misschien 25 euro per jaar of zoiets. Voor zo’n prijs kun je jezelf nog wijsmaken dat je vanaf nu toch echt eens een woordenboek gaat gebruiken bij het schrijven van je (web)teksten in plaats van alle twijfelgevallen te googelen.

Ik moet zeggen, ik kreeg netjes antwoord van Jaap Parqui, de senior uitgever die inmiddels bekender is van (zijn terloops verdwijnen uit) Heel Holland Bakt dan het feit dat hij de uitgever van de Dikke van Dale is. Hij kopte de voorzet van me netjes in het open doel van mijn laaggespannen verwachtingen en meldde dat ze bij het vaststellen van de prijs van [de]  online-abonnementen balanceren tussen de enorme kosten voor het onderhouden van de site en de prijs die verschillende groepen mensen kunnen of willen betalen. Uit het feit dat hij tevens aangaf het lastig te vinden om onderscheid te maken tussen verschillende doelgroepen (en daar andere prijsmodellen voor te hanteren) leidde ik af dat de online variant vooral op de zakelijke en educatieve markt gericht is en niet op individuele gebruikers zoals ik. Weinig kans dat particulieren massaal bereid zijn om het mijns inziens erg hoge bedrag te betalen.

En tja, dan ben je feitelijk wel uitgepraat als jij dan kennelijk de uitzondering bent die een product wil dat niet voor jou bedoeld is. Even goede vrienden, ook al wil je mijn geld dan niet hebben. Toegegeven, ik gaf zelf ook een verwarrend signaal af want – via mijn werk – nam ik alsnog voor 1 jaar een abonnement op Van Dale Online en tijdens een actie kocht ik een maand later ook nog de iOS app met een flinke korting. Die laatste zou ik kunnen blijven gebruiken natuurlijk als ik een jaar later geen toegang meer had tot de Van Dale Online.

Woorden schieten te kort

Inmiddels is het bijna zo ver en loopt mijn abonnement op de Van Dale Online binnenkort af. Meneer Van Dale verwacht dan vast en zeker een antwoord op de vraag of ik voor (onveranderd) €75 nog een jaartje langer zou willen blijven. Maar aangezien ik uiteindelijk te weinig gebruik heb gemaakt van de digitale Van Dale om de uitgave van nog eens 75 euro te rechtvaardigen, gaan onze wegen zich scheiden vrees ik.

Bij de aanschaf van de nieuwe papieren Dikke van Dale zit weliswaar een jaartje online toegang (omdat volgens Van Dale onderzoek heeft uitgewezen dat mensen graag beide willen en particulieren kennelijk nu toch interessant zijn) maar tot welke doelgroep ik ook behoor in de ogen van Van Dale, in ben niet diegene die een papieren versie van 150 euro aanschaft om eenmalig 75 euro te besparen. Behalve in taal was ik ook best goed in rekenen op school.

Gelukkig heb ik de Van Dale app nog. Die wordt niet automatisch bijgewerkt van de 14^e naar de 15^e editie maar wordt apart verkocht voor (wederom) €79,99. Jawel, woordenboekenapps zijn net papieren woordenboeken. Als je de nieuwe druk wilt dan moet je het gewoon nog een keer kopen. Ook al krijg je tot 1 december schijnbaar korting als je de oude app al gekocht hebt. Hoe meer je al betaald hebt, hoe meer korting. Het is maar goed dat ik ook van oude Nederlandse woorden houd want ik heb me voorgenomen de oude app te blijven gebruiken.

Ik hou van woorden maar minder van Van Dale

Taal is een oude liefde die ik zal blijven koesteren. Maar die oude liefde heeft inmiddels te veel aanbidders die in het verleden zijn blijven hangen. Zoals Parqui zelf ook aangeeft op de vraag die Boekblad hem stelde of mensen wel een nieuwe papieren editie willen als ze online zo gemakkelijk definities, informatie en spelling vinden.

De Dikke Van Dale is cultuurgoed. Mensen vinden het fijn om aan hun klanten of aan familie en vrienden te laten zien: ik ben geletterd. Misschien dat oudere mensen eerder streng zijn over taalregels dan jongere, en dat door sms-en en twitteren de oude taalregels minder belangrijk zijn, maar ook jonge mensen die slordig schrijven moeten op een gegeven moment een nette sollicitatiebrief schrijven.

Ja, de Dikke Van Dale is cultuurgoed maar het begrip cultuurkloof is er ook in te vinden. Ik hoef niet geletterd over te komen, ik ben niet (te) streng over taalregels, vind goed taalgebruik ook op Twitter belangrijk en zou niet eens weten hoe ik de Van Dale Online aan klanten, familie en vrienden moet laten zien (nou ja, behalve met schermafdrukken in deze blogpost natuurlijk).

Nee, meneer Van Dale wacht op mijn antwoord maar is zelfs naar eigen zeggen verouderd. Deze meneer gaat straks verder zonder Van Dale Online. En zonder de nieuwe Van Dale app. Ik ben dankzij Van Dale helaas een beetje genezen van mijn affectie voor woordenboeken. En afkerig van wat ik als archaïsch denken beschouw.

#